Jak prowadzić skuteczną politykę na rzecz Karpat? O tym rozmawiali uczestnicy spotkania Międzyregionalnej Grupy „Karpaty” działającej przy Europejskim Komitecie Regionów. Spotkanie odbyło się w formule online, a poprowadził je Marszałek Władysław Ortyl.
Dyskusje toczyły się między innymi wokół kwestii związanej ze stanem zaawansowania prac oraz zaangażowaniem poszczególnych partnerów w powstanie Strategii Karpackiej, a także rekomendacji związanych z wdrożeniem Konwencji Karpackiej. Marszałek Władysław Ortyl, jako przewodniczący Międzyregionalnej Grupy „Karpaty” w Europejskim Komitecie Regionów podczas rozmów pełnił funkcję moderatora.
Marszałek nie krył zadowolenia z aktywności innych regionów na rzecz Karpat:
Cieszy mnie fakt kolejnych inicjatyw karpackich regionów, jakimi są: Apel Północno-Wschodniego Regionu Rozwoju Rumunii w sprawie wsparcia utworzenia Makroregionalnej Strategii dla regionu karpackiego oraz wspólna rezolucja województwa Północno-Zachodniego Regionu Rozwoju Rumunii wspierająca międzynarodowe wysiłki na rzecz utworzenia Makroregionalnej Strategii dla regionu Karpat. Coraz więcej przedstawicieli rangi ministerialnej z krajów karpackich wyraża chęć uczestnictwa w spotkaniach naszej grupy. Świadczy to o tym, iż nasze starania na rzecz utworzenia Strategii Karpackiej, podjęte na poziomie lokalnym i regionalnym spotykają się z uznaniem również na poziomie rządowym. Komisja Europejska w swoich wypowiedziach często używa argumentu, iż makroregion karpacki objęty jest już inicjatywą Trójmorza oraz aktywnościami w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Dlatego, niezmiernie ważnym jest podkreślenie faktu wzajemnego uzupełniania się wymienionych idei – powiedział Władysław Ortyl, przewodniczący Międzyregionalnej Grupy „Karpaty” w EKR.
W konferencji udział wzięli ministrowie, przedstawiciele samorządów oraz organizacji pozarządowych krajów Grupy Wyszehradzkiej, w tym: Tamás Menczer, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Węgier, Dušan Velič, sekretarz stanu w Ministerstwie Inwestycji, Rozwoju Regionalnego i Informatyzacji Republiki Słowackiej, Małgorzata Jarosińska-Jedynak, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej RP, Henryk Litwin, dyrektor Departamentu Polityki Europejskiej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP, Harald Egerer, szef sekretariatu Konwencji Karpackiej w Wiedniu, Ionel Ovidiu Bogdan, przewodniczący Rady Województwa Maramuresz, Vasile Asandei, wiceprezes ROREG, dyrektor generalny Północno-Wschodniej Agencji Rozwoju Regionalnego z Rumunii, czy Raul Cazan, prezes rumuńskiej organizacji prośrodowiskowej 2 Celsius.
Marszałek Władysław Ortyl podkreśla, że Strategia dla Karpat to odpowiedź na potrzebę poszerzenia i pogłębienia współpracy państw i wspólnot w obszarze Karpat:
Widzimy coraz większą potrzebę zacieśniania więzi gospodarczych pomiędzy regionami krajów położonych na obszarze Karpat. Uważamy, że Karpaty mogą bardziej łączyć niż dzielić. Dlatego w strategii stawiamy na trzy istotne punkty: „Konkurencyjne Karpaty” - z rozwojem czystych gałęzi przemysłu, systemu innowacji, a jednocześnie turystyki, „Zielone Karpaty” - czyli kwestia racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi, rezerwuarem wody, dywersyfikacji źródeł energii oraz „Spójne Karpaty” - czyli zwiększenie dostępności tego regionu pod kątem transportowym oraz cyfrowym – mówi marszałek Władysław Ortyl.
Konwencja Karpacka jest drugą po Konwencji Alpejskiej, wielostronną umową międzynarodową dotyczącą pojedynczego regionu górskiego. Jej celem jest współpraca międzynarodowa oraz prowadzenie przez państwa będące jej stronami wszechstronnej polityki na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju regionu karpackiego, dla poprawy jakości życia, wzmocnienia miejscowej gospodarki i społeczności lokalnych oraz zachowania walorów przyrodniczych, krajobrazowych i dziedzictwa kulturowego Karpat. Stronami Konwencji Karpackiej jest siedem państw regionu karpackiego: Republika Czeska, Rzeczpospolita Polska, Rumunia, Republika Serbii, Republika Słowacka, Ukraina i Węgry. Dotychczas stroną Konwencji Karpackiej nie stała się Unia Europejska. Obecnie, przez trzy lata Polska przewodniczy Konwencji Karpackiej. Głównym celem polskiego przewodnictwa są starania na rzecz przystąpienia Unii Europejskiej do Konwencji oraz wzmacnianie współpracy regionalnej i lokalnej.
Strategia makroregionalna dla obszaru Karpat jest inicjatywą dojrzałą, mającą silne oparcie w inicjatywach podejmowanych na wszystkich poziomach władz: lokalnych, regionalnych, krajowych i europejskich. Instytucjonalnymi formami współpracy społeczności państw karpackich są Ramowa Konwencja o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat z 2003 r., Euroregion Karpacki powstały w 1993 r. czy też funkcjonująca pod przewodnictwem Władysława Ortyla od 2016 r. w Europejskim Komitecie Regionów Międzyregionalna Grupa „Karpaty”, która składa się z członków 4 państw.
Podejmowane na szczeblu rządowym inicjatywy doprowadziły do podpisania w 2018 r. przez przedstawicieli rządów Węgier, Słowacji, Ukrainy i Polski Deklaracji Karpackiej. 21 lutego 2020 roku w Krasiczynie z inicjatywy i pod przewodnictwem Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Małgorzaty Jarosińskiej-Jedynak, odbyło się inauguracyjne posiedzenie Karpackiej Rady Wykonawczej, która ma ułatwić spójne i efektywne prowadzenie dalszych prac nad Strategią Karpacką z poziomu rządowego. W grudniu 2019 r. Europejski Komitet Regionów przyjął opinię popierającą utworzenie strategii makroregionalnej dla obszaru Karpat, której sprawozdawcą był Marszałek Województwa Podkarpackiego, członek Europejskiego Komitetu Regionów. Jest to pierwszy oficjalny dokument UE, wymieniający Strategię Karpacką z nazwy. Opinia stała się impulsem do wielu działań następczych, które wyrażają poparcie dla powstania Strategii Karpackiej.
Obszar, przyszłej Strategii Karpackiej obejmuje terytoria: Polski, Czech, Słowacji, Węgier
i Rumunii oraz nienależących do UE: Serbii, Ukrainy i Mołdawii. Głównym celem Strategii Karpackiej byłoby wzmocnienie konkurencyjności i atrakcyjności makroregionu karpackiego w oparciu o unikalne dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe, wewnętrzny potencjał rozwojowy i stworzenie przewagi konkurencyjnej w celu podniesienia poziomu i jakości życia mieszkańców regionu karpackiego przy jednoczesnym zachowaniu unikalnych walorów ekologicznych Karpat.
Europejski Komitet Regionów jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych Unii Europejskiej. W jego skład wchodzi 350 członków-przewodniczących regionów, burmistrzów i demokratycznie wybranych przedstawicieli regionów i miast z 27 państw członkowskich Unii Europejskiej. Europejski Komitet Regionów może zajmować stanowisko we wszystkich dziedzinach istotnych dla regionów i społeczności lokalnych. Obejmuje to: spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną; zatrudnienie; sprawy społeczne; edukację, młodzież i kulturę; zdrowie publiczne; transport; sport oraz środowisko naturalne, energię i zmianę klimatu.
Tekst: Daniel Kozik
Zdjęcia: Anna Magda
Biuro Prasowe UMWP
