Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie Województwo Podkarpackie w zakresie przedmiotu kontroli. Ocena pozytywna dotyczyła zarówno procesu przygotowania do wdrażania publicznego transportu zbiorowego jak wydawania zezwoleń wg obwiązującego prawa. NIK miał jedynie zastrzeżenia do sposobu karania naruszający warunki zezwolenia przewoźników.
Kontrola Najwyższej Izby Kontroli dotyczyła wdrażania w życie ustawy z dnia 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1440, z późn. zm.). Ustawa weszła w życie 1.03.2011 r. Obecnie trwają prace Komisji Ustawodawczej Senatu RP w zakresie projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Dotyczą przesunięcia terminu wejścia w życie niektórych przepisów przedmiotowej ustawy z 1.01.2017 r. na 1.01.2018 r. Istotny jest fakt, że kontrola dotyczyła okresu 2013-2015 roku (do 11 grudnia) a więc na przestrzeni dwóch kadencji.
Województwo przyjęło zasadę, że za pierwsze wykroczenie (np. niezatrzymanie się na przystanku, jazda niezgodna z rozkładem jazdy) jest wysyłane upomnienie z poleceniem dostosowania się do treści zezwolenia, za drugim wykroczeniem kara pieniężna, a dopiero za trzecim – decyzja o cofnięciu zezwolenia.
Jednak z uwagi na to, że liczba skarg na przewoźników nie malała Zarząd Województwa w lipcu 2015 r. (jeszcze kilka miesięcy przed kontrolą) zaostrzył swoje stanowisko – wprowadził zmianę w procedurach kontrolnych – w których już przy pierwszym naruszeniu warunków koncesji karał finansowo a przy drugim cofał zezwolenie. I właśnie fakt, że od razu nie byli karani przewoźnicy było przedmiotem zastrzeżeń przedstawiciela NIK – a które już przed kontrolą NIK zostało zrewidowane przez Województwo
Drugim podobnym zastrzeżeniem było, że mimo cofnięcia zezwolenia jest wydawane kolejne zezwolenie dla tego samego przewoźnika na inną linię. Wg NIK przez 3 lata powinien obowiązywać stosowny zakaz. Z uwagi, że w Ustawie jest jednoznaczny zapis, że kara dotyczy linii komunikacyjnej a nie przewoźnika Województwo oprotestowało to stanowisko. Jednak NIK odrzucił naszą argumentację i zastrzeżenie pozostało w protokole. W przypadku gdy poszczególny przewoźnik ma kilkadziesiąt linii a rynek jest zmienny i konkurencyjny jest to bardzo restrykcyjne stanowisko
NIK-u.
Województwo przyjęło powyższe stanowisku NIK-u i od czasu kontroli nie wydało żadnego nowego zezwolenia dla przewoźników którzy prawomocnie utracili zezwolenie. Województwo wprowadziło w życie zalecenia pokontrolne NIK-u. Nakładane kary są dochodem Skarbu Państwa.
Cytowane przez portal internetowy zapisy o możliwościach korupcjogennych funkcjonowania drogowego publicznego transportu dotyczy wybiórczo zacytowanych z protokołu kontrolnego NIK-u zapisów, gdzie obok siebie przedstawia się przewoźnika H. który ponoć dopiero za trzecim razem został ukarany finansowo, a przewoźnikiem O. który już za pierwszym razem został ukarany. Ma to świadczyć o nierównym traktowaniu przewoźników – a więc ma charakter korupcjogenny. Sprawa dotyczy funkcjonowania w różnych okresach, różnych procedur karania przewoźników w 1-szym przypadku dopiero po wcześniejszych upomnieniach a w drugim gdy kara jest nakładana już przy pierwszym naruszeniu zasad udzielonego zezwolenia.
Jednocześnie chciałbym zaznaczyć, że nasze województwo jest liderem w przygotowaniach do uruchomienia przewozów użyteczności publicznej w transporcie drogowym w wojewódzkich przewozach pasażerskich w świetle przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.
Województwo Podkarpackie jako jedno z pierwszych w Polsce uchwaliło Plan Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego i jako pierwsze województwo w Polsce rozpoczęło postępowania mające na celu wybór operatorów do wykonywania przewozów użyteczności publicznej w wojewódzkich przewozach pasażerskich w transporcie drogowym na obszarze województwa podkarpackiego, z zastosowaniem przepisów ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi. Pierwsze ogłoszenie o koncesji na usługi zamieszczono w Biuletynie Informacji Publicznej w lutym 2016 r. Województwo zorganizowało także szereg spotkań konsultacyjno-szkoleniowych dla jednostek samorządu terytorialnego z terenu naszego województwa, których celem było omówienie sposobu planowania i organizowania publicznego transportu zbiorowego po 2016 roku w świetle przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym
Pomimo kilkuletniej vacatio legis niektórych przepisów przedmiotowej ustawy, liczne samorządy oraz podmioty świadczące przewozy pasażerskie zgłaszały wątpliwości co do możliwości wywiązania się z zadań nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego w zakresie organizacji publicznego transportu zbiorowego w pierwotnie przewidzianym terminie, stąd inicjatywa przesunięcia wejścia w życie części przepisów o rok. Województwo Podkarpackie byłoby w stanie uruchomić przewozy użyteczności publicznej w pierwotnie zakładanym terminie (1.01.2017), o czym świadczy stan zaawansowania prac prowadzących do wyboru operatorów publicznego transportu zbiorowego.
Tomasz Leyko
Rzecznik prasowy UMWP
