Ponad 1000 osób, uczestników XVIII Światowego Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych przybyło do Centrum Wystawienniczo-Konferencyjnego G2A Arena, by wziąć udział w gali festiwalowej, wydanej przez marszałka Władysława Ortyla z okazji jubileuszu 50-lecia festiwalu.
W uroczystej gali udział wzięli między innymi: Paweł Sałek - doradca Prezydenta RP, Anna Schmidt-Rodziewicz - sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów do Spraw Dialogu Międzynarodowego, Dariusz Bonisławski - prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska, Tadeusz Pilat - prezes Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, Jan Kopeć - prezes Związku Klubów Polskich w Ameryce, Katarzyna Sołek - Konsul RP we Lwowie, Ignat Timar - Konsul Honorowy Rumunii w Krakowie, wicemarszałkowie Ewa Draus i Piotr Pilch, członek zarządu Stanisław Kruczek, Jerzy Borcz - przewodniczący sejmiku województwa, Jerzy Cyprys – wiceprzewodniczący sejmiku, posłowie i senatorowie, przedstawiciel wojewody oraz miasta Rzeszowa, przedstawiciele uczelni wyższych i służb mundurowych.
Marszałek Władysław Ortyl otwierając galę powitał zaproszonych gości, po czym w swoim wystąpieniu zwrócił się do przedstawicieli Polonii i Polaków mieszkających poza granicami kraju. Marszałek podkreślał potrzebę kultywowania piękna kultury polskiej i bogactwa polskiej tradycji za granicą, która – jak zauważył - jest miarą polskiego patriotyzmu, jednocześnie wyraził zadowolenie z tego, że festiwal jest swego rodzaju pomostem łączącym Polaków mieszkających za granicą z Ojczyzną:
- Cieszę się, że dzięki festiwalowi utrzymujecie kontakt z Polską. Wierzę, że jest on dla Was bardzo ważny. Jako ludzie młodzi, pełni entuzjazmu, energii i zapału jesteście prawdziwymi Ambasadorami polskiej kultury w świecie. Ważne jest, aby przez śpiew i taniec promować Polskę i kulturę polską wszędzie tam, gdzie jest ona nieznana – powiedział marszałek, jednocześnie nawiązał do „okrągłego” jubileuszu festiwalu:
- W tym roku wspólnie z Wami mamy przyjemność świętować 50-lecie Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych. To wspaniałe święto, ale z pewnością także okazja do podsumowań dotychczasowej działalności. Pięćdziesięciolecie Festiwalu to pięć dekad, kiedy kolejne już pokolenia Polaków z całego świata, spotykają się ze sobą tu – w Południowo-Wschodniej Polsce, by wspólnie uczestniczyć w tym wielkim święcie polskiej kultury – kontynuował - Pamiętajcie, że bez względu na to, gdzie mieszkacie, jesteście Polakami i Polskę macie w swoich sercach – zakończył Władysław Ortyl.
Anna Schmidt-Rodziewicz, sekretarz stanu w KPRM, pełnomocnik PRM do Spraw Dialogu Międzynarodowego, odczytała z kolei list skierowany do uczestników spotkania przez premiera Mateusza Morawieckiego:
- Polska to konkretne miejsce na mapie świata, ale także duchowa ojczyzna setek milionów ludzi rozrzuconych po świecie, którzy rzadko mają okazję spotkać się w kraju swych przodków. […] Przekazywane z pokolenia na pokolenia polskie pieśni i tańce to nasze szczególne dziedzictwo. W nich zachowały się język, historia i kultura. Dla Polaków i ich potomków mieszkających poza granicami kraju były kotwicą, która pozwalała utrzymać tożsamość i żywy związek z Ojczyzną - pisał w liście premier Morawiecki.
Poseł Anna Schmidt-Rodziewicz mówiła także o działaniach polskiego rządu podejmowanych na rzecz Polonii i Polaków mieszkających poza granicami kraju:
- Dwukrotnie nowelizowaliśmy ustawę repatriacyjną, która wreszcie dała prawne i co najważniejsze finansowe narzędzia naszym rodakom na Wschodzie, na kresach. Realne narzędzia, aby spłacić moralny dług i dokończyć zadanie, które Rzeczpospolita Polska powinna była zakończyć już dawno – mówiła z mównicy pani poseł.
Podczas uroczystości, w świetle dziennikarskich fleszy wręczono odznaczenia, wyróżnienia i statuetki festiwalowe. Andrzej Duda, Prezydent RP przyznał odznaczenia państwowe za pracę artystyczną i twórczą. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczona została Alicja Haszczak, która z rąk Pawła Sałka, doradcy Prezydenta RP odebrała order. Z kolei Złoty Medal za Długoletnią Służbę otrzymały: Wiesława Czarnota, Alina Czudec i Grażyna Walat. Prezydent RP Andrzej Duda przekazał także wszystkim 33 zespołom artystycznym specjalne dyplomy uznania za promowanie kultury polskiej poza granicami kraju oraz udział w XVIII Światowym Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w roku jubileuszu 50-lecia Festiwali Polonijnych w Rzeszowie. Kierownikom zespołów, w obecności marszałka dyplomy wręczył Paweł Sałek, doradca prezydenta.
Paweł Sałek, doradca Prezydenta RP Andrzeja Dudy powiedział na spotkaniu:
- Przekazuję od Prezydenta RP Andrzeja Dudy wszystkim uczestnikom festiwalu gorące pozdrowienia i słowa podziękowania za wszystko, co Państwo robicie na rzecz pielęgnowania polskiej tradycji folklorystycznej, rodzimej i kulturalnej. Te elementy zawsze były związane z polską historią i można powiedzieć genem kulturowym. Pozwoliły przez okres zaborów i ciemnych lat komunizmu podtrzymać tę myśl i polskość za granicą. Te elementy, które są związane bezpośrednio z podtrzymywaniem polskiej kultury wśród Polonii, polskiej diaspory za granicą, są szalenia ważne dla nas – Polaków, którzy mieszkają w Polsce.
Gala festiwalowa była także okazją do wręczenia Brązowych Medali „Zasłużony dla Kultury Polskiej Gloria Artis”, nadawanego osobom szczególnie wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. Medale wręczył marszałek Władysław Ortyl, panu Januszowi Chojeckiemu – choreografowi, reżyserowi i twórcy pierwszych w Polsce klas tanecznych ze specjalizacją tańca ludowego oraz Lesławowi Waisowi - współzałożycielowi rzeszowskiego oddziału Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną „Polonia”, a później Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, za pracę na rzecz upowszechniania piękna i wartości polskich tańców narodowych i ludowych oraz zaangażowanie w tworzenie Polonijnego Stadium Choreograficznego w Rzeszowie.
Na uroczystości przyznano także Nagrodę im. Prof. Andrzeja Stelmachowskiego, pani Janinie Sagatowskiej - Senator RP, przewodniczącej Senackiej Komisji do sprawa Emigracji i Polaków za Granicą. Nagrodę wręczył Dariusz Bonisławski prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Wyróżnienie jest nadawane za szczególne zasługi dla Polonii i Polaków z zagranicy i istotny wkład w budowanie wspólnoty jednoczącej wszystkich Polaków, niezależnie od miejsca zamieszkania.
Po odebraniu wyróżnienia, Senator RP Janina Sagatowska powiedziała:
- Profesor Stelmachowski uczył mnie, jak czuć drgnienia serc wszystkich Polaków rozsianych po świecie, bo to są wrażliwe serca, bo pozbawione Ojczyzny z wielu powodów, jedne z wyboru, inne za chlebem, a Ci ze wschodu - bo Ojczyzna od nich odeszła. Jakże trzeba czuć te drgnienia serc żeby z wielką rozwagą myśleć o tym, że to oni są naszymi nauczycielami. Uczycie nas pokory i wytrwałości. To Wy wytrwale krzewicie kulturę tradycję i wiarę w naszą Ojczyznę. Od wschodu do zachodu, od północy do południa wybrzmiewa polski język, jako wyznacznik naszej narodowości i nisko się kłaniam za to – mówiła senator Janina Sagatowska.
Odznaką Honorową „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego” została odznaczona Alicja Haszczak - choreograf, pedagog, folklorysta i animator kultury. Odznaka jest nadawana przez Radnych Województwa Podkarpackiego osobom, instytucjom, jednostkom samorządu terytorialnego, organizacjom społecznym i zawodowym, które całokształtem działalności zawodowej, społecznej i publicznej oraz zakresem realizowanych zadań wybitnie przyczyniają się do rozwoju Podkarpacia, pielęgnowania dóbr kulturalnych, a także szeroko rozumianej promocji województwa w kraju i za granicą.
Laudację na cześć nagrodzonej ze sceny odczytał marszałek Władysław Ortyl:
- […] Przez ponad 60 lat pracy artystycznej, pedagogicznej i twórczej pani Alicja wychowała wiele pokoleń młodych instruktorów i folklorystów, a jej opracowania choreograficzne są bardzo wysoko oceniane przez fachowców. Mamy to szczęście, że swoją niezwykle bogatą wiedzę pani Alicja zebrała w licznych publikacjach, które są pokłosiem wieloletnich badań terenowych nad tańcami, obrzędami i zwyczajami ludowymi naszego regionu – wymieniał zasługi marszałek, który wraz z zarządem województwa, przewodniczącym sejmiku i prezydium sejmiku wręczył pani Alicji to najwyższe samorządowe odznaczenie.
Alicja Haszczak powiedziała podczas uroczystości:
- Cieszę się że mogłam doczekać tak wspaniałej imprezy, jaką jest jubileusz 50-lecia festiwalu. Wszystkim instruktorom tańca dziękuję serdecznie, że pracują ciężko, bo wiem jaki to trud, jeśli prowadzi się zespół, dziękuję za to, że kochacie polskie tańce i piosenki. Dziękuję za tak wspaniałe odznaczenie, które dzisiaj przyjęłam. Jest takie powiedzenie: Kto tańcuje, a nie śpiewa, na tego się Pan Bóg gniewa, a kto śpiewa i tańcuje tego Pan Bóg Wasz miłuje – zakończyła Alicja Haszczak.
Na koniec wręczono okolicznościowe medale 50-lecia XVIII Światowego Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w roku jubileuszu 50-lecia Festiwali Polonijnych. Medale wręczono: Prezydentowi RP, Premierowi RP, Senatowi RP, Sejmowi RP, Marszałkowi Województwa Podkarpackiego, Wojewodzie Podkarpackiemu i Prezydentowi Rzeszowa.
Po oficjalnej części marszałek Władysław Ortyl wraz z zarządem województwa spotkali się z kierownikami zespołów. Podczas spotkania marszałek wręczył przedstawicielom polonijnych zespołów miniaturę „Dzwonu Niepodległości” odlanego dla wspólnoty Samorządu Województwa Podkarpackiego z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W liście dołączonym do dzwonu, marszałek napisał: „Niech ten symbol umiłowania przez Polaków, mieszkańców Województwa Podkarpackiego Polski Niepodległej, stanie w miejscu godnym i eksponowanym. Niech wiele kilometrów od Polski będzie świadectwem walki i troski całych pokoleń Polaków o dobro Ojczyzny”.
Na gali oczywiście nie mogło zabraknąć toastu jubileuszowego, który został wzniesiony przez marszałka. Później wspólnie zatańczono tradycyjnego Poloneza, którego poprowadził Janusz Chojecki - reżyser festiwalu.
Tekst: D. Kozik
Fot.: M. Mielniczuk
Wideo: S. Kieszkowski
Biuro Prasowe UMWP
