Przed pomnikiem Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej odbyły się uroczystości, podczas których przywołano pamięć o powstańcach warszawskich. Hołd oddali m.in. Stanisław Kruczek – członek zarządu województwa oraz wiceprzewodniczący sejmiku Jerzy Cypryś.
Reprezentujący Zarząd Województwa Stanisław Kruczek odczytał list w imieniu marszałka Władysława Ortyla, który zwrócił uwagę na znaczenie Powstania Warszawskiego:
- Powstanie Warszawskie to bez wątpienia jedno z najważniejszych wydarzeń w historii naszego kraju , które współcześnie kształtuje świadomość patriotyczną Polaków. W 1944 roku Warszawa stała się symbolem Polski walczącej. Młodzi Warszawiacy podjęli heroiczną walkę z wrogiem, której celem było nie tylko wyzwolenie stolicy, ale też utworzenie namiastki państwa polskiego nawiązującego do przedwojennej polityki II Rzeczpospolitej, wartości demokratycznych i wolności obywatelskich. Wszystkim Polakom, którzy pragnęli wolności, niezłomnym w swej walce, pełnym młodzieńczej nadziei, w brutalny sposób pomordowanym 75 lat temu na ulicach Warszawy oddajmy dziś hołd. Uczcijmy wszystkich, którzy oddali swoje życie za ojczyznę, za przyszłość swoją i kolejnych pokoleń Polaków - pisał w liście marszałek Ortyl.
Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17, tzw. godzinie „W”. Było skierowane przeciw wojskom niemieckim, które w tym czasie okupowały Warszawę. Zostało zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji „Burza”, prowadzonej w granicach II RP. Powstanie Warszawskie było połączone z ujawnieniem się najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego.
Plan powstania opracował komendant Okręgu Warszawskiego AK pułkownik Antoni Chruściel, przyjęto w nim że oddziały polskie będą w stanie prowadzić działania zaczepne przez 2-3 dni, a w razie niekorzystnego obrotu spraw będą mogły wytrwać w obronie maksymalnie przez 14 dni.
Decyzję o wybuchu powstania podjął Tadeusz Komorowski pseudonim „Bór” – Naczelny Wódz, pod wpływem informacji o zbliżającej się do Warszawy Armii Czerwonej. Uważał, że wyzwolenie stolicy przez Związek Radziecki byłoby równoznaczne z poddaniem się i zrezygnowaniem z niepodległości.
Powstanie było wymierzone militarnie przeciwko Niemcom, a dowództwo Armii Krajowej liczyło na samodzielne wyzwolenie Warszawy przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Miało to wzmocnić pozycję rządu polskiego na emigracji i wpłynąć na zmianę międzynarodowych uzgodnień w sprawie miejsca Polski w powojennej Europie.
Justyna Łotocka
Kancelaria Zarządu UMWP
