W dobie dynamicznego rozwoju gospodarczego Polski, na rozwój mogą liczyć również Bieszczady. Dziś, w Polańczyku Jerzy Kwieciński minister Inwestycji i Rozwoju oraz wicemarszałek Bogdan Romaniuk, podpisali aneks do Kontraktu Terytorialnego dla Województwa Podkarpackiego uwzględniającego realizację ministerialnego programu dla Bieszczad. Oprócz tego podpisano umowy o dofinansowanie dla trzech projektów współpracy transgranicznej oraz list intencyjny dotyczący przygotowania koncepcji tras rowerowych w Bieszczadach.

Aneks do Kontraktu Terytorialnego został podpisany w obecności Marka Kuchcińskiego – Marszałka Sejmu RP, Adama Hamryszczaka - podsekretarza stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju oraz Lucyny Podhalicz – Wicewojewody Podkarpackiej.

Marek Kuchciński - Marszałek Sejmu RP w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na to, jak ważne jest to wydarzenie dla całego obszaru Bieszczad:

Dzisiejsze wydarzenie zaliczymy do jednego z najważniejszych w dziejach – przynajmniej w dziesięcioleciach – dla Bieszczad, ale jest to zapowiedź kolejnego etapu w obszarze całych Karpat geograficznych, a więc w obszarze międzynarodowym. Dzisiaj zostanie ogłoszony chyba po raz pierwszy w historii wielki, syntetyczny program rządowy proponujący współpracę razem z różnymi instytucjami, w tym samorządem dla bardzo dużego obszaru. Mówimy o Bieszczadach, jako obszarze nie tylko geograficznym, ale kulturowo-regionalno-turystycznym. To jest budowanie marki bieszczadzkiej, która powinna charakteryzować tę część Polski i Karpat. Dziękuję panu ministrowi za takie podejście, które było zapowiadane między innymi na konferencji Karpat w Krasiczynie – powiedział Marek Kuchciński.

Jerzy Kwieciński, minister Inwestycji i Rozwoju zauważył, że głównym problemem Bieszczad jest dostępność, dlatego to właśnie tu będzie kierowany duży strumień środków:

Dzisiaj mamy finał kilkumiesięcznego procesu przygotowań. Jest to program bardzo wielu instytucji, którym dzisiaj dziękuję. Dziękuję w szczególności urzędowi marszałkowskiemu, który jest naszym partnerem. Możemy powiedzieć, że wszędzie tam, gdzie mamy dobrą współpracę samorządu z rządem to mamy dobre rezultaty. Tak jest w przypadku tego programu. Szczególne działania adresujemy do terenów, które geograficznie odpowiadają Bieszczadom, ale program zatacza także szersze kręgi. Największym problemem dla tych terenów jest dostępność i to jest nasz absolutny priorytet, żeby tę dostępność zapewnić. Będziemy się koncentrowali na tym żeby życie i praca było jak najłatwiejsze, duży nacisk będziemy kładli na jakość życia w Bieszczadach, na rozwój przedsiębiorczości. Oczywiście najpiękniejsze są walory przyrodnicze, tu również będziemy kierowali naszą uwagę. Program ma konkretne przedsięwzięcia, które będziemy realizować, jest już ich w tej chwili pięćdziesiąt dwa, nad kolejnymi dziewiętnastoma pracujemy, a to nie koniec – dodał minister.

Adam Hamryszczak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju podziękował samorządom, instytucjom i przedsiębiorcom za to,  ze uwierzyli w swoje pomysły:

Program dla Bieszczad jest dowodem na to, że polski rząd we współpracy z samorządem regionalnym bardzo priorytetowo traktuje akurat ten wybrany obszar. Szereg przedsięwzięć udało się w tak krótkim czasie wspólnie wypracować i myślę, że ta współpraca będzie dalej kontynuowana również z samorządami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami. Liczymy na to, że przedsiębiorcy będą realizować ciekawe i interesujące projekty na tym obszarze. Wierzę, że tych inicjatyw będzie więcej. Są na to dowody, że można zrealizować ciekawe inicjatywy. Dlatego chciałbym podziękować wszystkim samorządom, instytucjom, przedsiębiorcom za to, że uwierzyli w swoje koncepcje, pomysły – powiedział Adam Hamryszczak.

Bogdan Romaniuk wicemarszałek województwa zauważył, że współpraca między rządem a samorządem powinna cechować synergia:

To wielki dzień dla Bieszczad. Kiedy patrzymy na Bieszczady można pokusić się o takie porównanie, że Bieszczady to perła Podkarpacia, ale wszyscy mamy świadomość, że tę perłę należy szlifować. Chciałbym serdecznie podziękować za to, czego dziś jesteśmy świadkami. Za chwilę podpiszemy aneks do Kontraktu Terytorialnego Województwa Podkarpackiego, który z perspektywy ministerstwa i samorządu powinien być synergią, czego jako samorząd mamy świadomość – podkreślił wicemarszałek Romaniuk.

Program dla Bieszczad jest ministerialną odpowiedzią na oczekiwania mieszkańców tego obszaru. Da on podstawę ministrowi rozwoju do tworzenia różnych inicjatyw i narzędzi współpracy mających na celu rozwój Bieszczad. W wyniku podpisania dzisiejszego aneksu, został on wprowadzony do katalogu przedsięwzięć podstawowych w Kontrakcie Terytorialnym dla Województwa Podkarpackiego, jako przedsięwzięcie wspierające rozwój Bieszczad.

Celem Programu jest poprawa szans rozwojowych i przyspieszenie rozwoju Bieszczad – jednego z najbardziej oddalonych obszarów Polski – poprzez projekty oraz inicjatywy podejmowane z poziomu krajowego, komplementarne w stosunku do działań realizowanych na poziomie regionalnym i lokalnym.

Interwencje na terenie Bieszczad z poziomu krajowego są od lat podejmowane przez różne podmioty i realizowane w wielu programach, jednak dotychczas były one rozproszone, co znacznie ograniczało ich skuteczność i efektywność, utrudniając również monitorowanie i śledzenie postępów. W tym kontekście Program odgrywa ważną funkcję koordynującą krajowe i unijne źródła finansowania, rozproszone w wielu programach i instytucjach. Kooperacja w ramach Programu będzie stanowić także forum współpracy i wymiany doświadczeń na rzecz rozwoju Bieszczad pomiędzy rządem, samorządem regionalnym, samorządami lokalnymi i innymi partnerami. Program adresowany jest do gmin powiatu bieszczadzkiego (Czarna, Lutowiska i Ustrzyki Dolne), leskiego (Baligród, Cisna, Lesko, Olszanica, Solina), sanockiego (Komańcza Zagórz, Tyrawa Wołoska) oraz przemyskiego (Bircza), jednak jego pozytywne efekty odczują zarówno sąsiednie miejscowości, jak i cały region.

Podczas konferencji, Paweł Weis - zastępca dyrektora w departamencie Rozwoju Regionalnego urzędu marszałkowskiego zaprezentował Program Strategicznego Rozwoju Bieszczad, który jest inicjatywą Zarządu Województwa Podkarpackiego i 12 gmin wchodzących w skład Związku Bieszczadzkich Gmin Pogranicza. Jego głównym celem jest wzrost poziomu i warunków życia mieszkańców bieszczadzkich gmin, poprzez poprawę dostępu do miejsc pracy i usług przy efektywnym wykorzystaniu zasobów endogenicznych i wzmocnieniu funkcjonalnych powiązań zewnętrznych. Działania zaplanowane w Programie koncentrują się wokół czterech priorytetów: Turystyka i rekreacja, Przedsiębiorczość, Kapitał ludzki i społeczny, Infrastruktura służąca poprawie dostępności i ochronie środowiska.

Po podpisaniu aneksu do Kontraktu Terytorialnego nastąpiło podpisanie umowy na dofinasowanie obwodnicy Sanoka – to pierwszy projekt, który będzie realizowany właśnie w ramach Programu dla Bieszczad.

W ramach konferencji nastąpiło również podpisanie umów o dofinansowanie dla trzech projektów współpracy transgranicznej. Pierwszy projekt: „Góry bez granic – integracja sieci szlaków w transgraniczny produkt turystyczny”. Projekt dotyczy wypracowania i wprowadzenia na rynek nowego produktu transgranicznego dla turystyki aktywnej bazującego na polskich i słowackich trasach wędrówek turystycznych na długości części Karpat. W ramach projektu zostaną zmodernizowane i połączone szlaki turystyczne prowadzące dotychczas po obu stronach granicy, dodatkowo zostanie powiązane z nimi sąsiadujących atrakcji przyrodniczych i kulturowych w jeden wspólny szlak transgraniczny, ze wzbogaconą i odnowioną małą infrastrukturą. Dofinansowanie projektu ze środków Programu Interreg V-A PL-SK wynosi ponad 300 tys. euro, partnerem wiodącym jest Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. Partnerem projektu: Województwo Podkarpackie oraz Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna.

Drugi projekt: „Otwieramy wrota Karpat. Dziedzictwo kulturowe łuku karpackiego w nowej odsłonie”, który zakłada ochronę i rozwój dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego terenu Pogórza Karpackiego. Celem przedsięwzięcia jest wykreowanie i wypromowanie nowego produktu turystycznego na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim, opartego o budowaną infrastrukturę przy szlaku kolejowym Linii 107 do granicy z Ukrainą, Słowacją (w miejscowości Łupków) i dalej szlakiem Karpat do Giraltoviec. Dofinansowanie projektu z Programu Interreg V-A PL-SK wynosi ponad 2 mln euro. Partnerem wiodącym jest Powiat Bieszczadzki, partnerami są: Miasto Giraltovce, Miasto Medzilaborce, Gmina Zagórz.

Trzeci: „Razem dla ratowania życia. Zintegrowany polsko-ukraiński system pierwszej pomocy medycznej w strefie pogranicza”. Celem projektu jest podniesienie poziom bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców powiatu bieszczadzkiego i Starego Sambora, turystów i użytkowników przejścia granicznego poprzez modernizację i wyposażenie sprzętu medycznego szpitali oraz zakup karetek pogotowia. Dofinansowanie projektu z Programu Sąsiedztwa PL-BY-UA wynosi 2 mln euro. Partnerem wiodącym jest Powiat Bieszczadzki, partnerami projektu są: NZOZ w Ustrzykach Dolnych, Rada Rejonowa w Starym Samborze, Szpital Rejonowy w Starym Samborze.

Powiat Leski został z kolei nagrodzony za projekt „Porta Rusica - z Połonin w Bieszczady”. Jego idea nawiązuje do historycznego traktu Porta Rusica. Szlak handlowy Porta Rusica powstał w XIX w. i uchodzi za najstarszy trakt handlowy wybudowany na Górnych Węgrzech. Łączył Michalowce z Baligrodem, wiódł przez Ruske, Przełęcz nad Roztokami do Roztok. Na najlepiej zachowanym odcinku widoczne są osiągnięcia ówczesnej myśli technologicznej (przepusty, mostki, rogatki, słupki kilometrowe). Celem projektu jest zwiększenie poziomu wykorzystania przyrodniczego i kulturowego potencjału pogranicza polsko-słowackiego (powiat leski, okres Snina). Partnerem wiodącym projektu jest Powiat Leski, partnerami projektu są: Leśne Predsiębiorstwo państwowe Ulič, Nadleśnictwo Cisna. Dofinansowanie: wyniosło 2 mln euro.

Na konferencji miało miejsce także podpisanie listu intencyjnego dotyczącego przygotowania koncepcji tras rowerowych w Bieszczadach. List intencyjny w tej sprawie podpisali: Adam Hamryszczak – podsekretarz stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju oraz marszałek Władysław Ortyl.

Po podpisaniu odbyła się dyskusja w ramach panelu: „Perspektywy rozwoju Bieszczad”.

Tekst i fot. D. Kozik
Wideo: S. Kieszkowski
Biuro Prasowe UMWP