Jak będą wyglądały Bieszczady za klika lat, jakie możliwości inwestycyjne przed nimi się otwierają oraz jakiej dynamiki rozwoju nadadzą temu obszarowi realizowane projekty – na te i wiele innych pytań próbowali odpowiedzieć uczestnicy Forum dla Bieszczad. W zorganizowanym przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej spotkaniu on-line, udział wzięli przedstawiciele instytucji rządowych i samorządowych.

Funkcję moderatora na spotkaniu pełniła Małgorzata Jarosińska-Jedynak, sekretarz stanu, w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej:

Wierzę, że opinie, prezentowane na dzisiejszej konferencji będą wartościowe i dadzą asumpt do realizacji działań na rzecz Bieszczad w przyszłej perspektywie finansowej. Jako ministerstwo będziemy chcieli kierunkować środki finansowe tam, gdzie ta pomoc jest najbardziej potrzebna, żeby nie tylko duże miasta się rozwijały, ale też małe miasteczka, gminy i wioski stały się napędem rozwoju gospodarczego, aby młodzież w nich pozostawała i tam się rozwijała – powiedziała sekretarz stanu.

Samorząd województwa na forum reprezentowali marszałek Władysław Ortyl i wicemarszałek Ewa Draus. Marszałek Władysław Ortyl, w swojej wypowiedzi zwrócił uwagę na działania podejmowane przez samorząd województwa na rzecz rozwoju Bieszczad:

Jesteśmy inicjatorem Programu dla Bieszczad. Nasze działania są wspierane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, ale też przez parlamentarzystów i Wojewodę Podkarpackiego. Cieszy nas fakt, że będziemy negocjowali 25% w ramach regionalnych programów operacyjnych na przyszłą perspektywę, w ramach kontraktu terytorialnego, bo to pozwoli wyposażyć Program dla Bieszczad w skoordynowane instrumentarium finansowe. Myślę, że to jest przełomowy moment w naszych działaniach na rzecz tego pięknego regionu – powiedział marszałek zwracając uwagę na uruchomione przez samorząd pilotaże na rzecz Bieszczad:

Województwo podkarpackie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego uruchomiło dwa pilotaże: jeden bezpośrednio dostępny tylko i wyłącznie dla spraw środowiskowych w Bieszczadach - ma on dwie odsłony, teraz czekamy na trzecią, która pojawi się z bardzo dużą intensywnością w nowej perspektywie finansowej. Drugi pilotaż dotyczy przedsiębiorczości, która wymaga wsparcia w tym trudnym okresie pandemii, choć przygotowujemy też działania nie tylko na czas pandemii, ale musimy z niej wyciągać wnioski – dodał marszałek Ortyl.

Ewa Draus, wicemarszałek województwa zwróciła uwagę na konieczność dobrej współpracy na rzecz Bieszczad pomiędzy instytucjami rządowymi a samorządowymi, jednocześnie wyraziła nadzieję na powstanie nowej edycji Programu dla Bieszczad:

Bardzo się cieszę, że ten kapitał współpracy jest podkreślany przez instytucje, z którymi współpracujemy. Ta dobra współpraca z pewnością zamieni się w nowy Program dla Bieszczad, bo jest to obszar wymagający strategicznej interwencji z powodu niskiego rozwoju społeczno-gospodarczego. Chcielibyśmy, aby był on komplementarny na poziomie regionalnym i krajowym. Efekty będzie jednak trudno osiągać bez większych inwestycji w Bieszczadach, dlatego wspólnie z samorządami wypracujemy listę takich inwestycji – powiedziała wicemarszałek Ewa Draus.

W forum udział wzięła także Wojewoda Podkarpacki Ewa Leniart, która również mówiła o potrzebie współdziałania, jednocześnie wskazywała na konieczność skupienia się na inwestycjach w rozwój komunikacji i lokalnej kultury w Bieszczadach:

Bieszczady wykorzystają swój potencjał tylko wtedy, jeśli właściwie zostaną skomunikowane. W tej kwestii w ostatnich latach zostało już wiele zrobione, zwłaszcza jeśli chodzi o inwestycje drogowe i kolejowe. Bieszczady to jednak przede wszystkim dziedzictwo kulturowe, które powinno być bogatsze i skuteczniej przyciągać turystów, pozostawiając w nich niedosyt i zachęcając do powrotu – mówiła wojewoda.

Uczestnicy forum rozmawiali o możliwościach rozwoju gospodarczego Bieszczad, z perspektywy realizacji przez poszczególne instytucje Programu dla Bieszczad.

Piotr Dziadzio, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Główny Geolog Kraju i pełnomocnik Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa, kompleksowo omówił potencjał geotermalny Bieszczad, z uwzględnieniem Jeziora Solińskiego. Wskazał na duży potencjał energetyczny tego miejsca oraz możliwości wykorzystania go w gospodarce regionu.

Dorota Łukaszyk, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów do spraw utworzenia Centralnego Ośrodka Sportu w Ustrzykach Dolnych, zaprezentowała koncepcję kształcenia i trenowania sportowców w Bieszczadach.

Jarosław Waszkiewicz, dyrektor departamentu Dróg Publicznych Ministerstwa Infrastruktury, swoje wystąpienie poświęcił budowie Via Carpatia. Ten szlak drogowy łączący północną i południową część Europy, przebiegający przez województwo podkarpackie stanie się kluczowy dla rozwoju turystyki w Bieszczadach. Równie kluczowymi inwestycjami drogowymi otwierającymi Bieszczady na ruch turystyczny będzie według niego budowa obwodnic miast, w tym Miejsca Piastowego, czy drugiego etapu obwodnicy Sanoka.

Jakub Kapturzak, zastępca dyrektora departamentu Kolejnictwa Ministerstwa Infrastruktury, omówił inwestycje kolejowe, które mają ułatwić i skrócić drogę do Bieszczad. Wśród nich wymienił: budowę łącznicy kolejowej Jedlicze-Szebnie, rewitalizację linii kolejowej nr 108 na odcinku Jasło-Zagórz oraz rewitalizację linii nr 107 od Nowego Zagórza do Łupkowa (przy granicy ze Słowacją).

Ryszard Prędki, dyrektor Bieszczadzkiego Parku Narodowego, zwrócił uwagę na działania prowadzone przez kierownictwo parku, a które są ukierunkowane na rzecz ochrony przyrody w Bieszczadach. Jako przykłady takich działań wskazał rewitalizację i zabezpieczenie szlaków turystycznych, poprawę oznakowania szlaków, budowę drobnej infrastruktury technicznej, czy remont i modernizację Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Wołosatem. Wspomniał też o projektach edukacyjnych realizowanych przez Park, współfinansowanych ze środków EFRR w ramach Programu Interreg Polska-Słowacja, czy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Krzysztof Majcher, dyrektor oddziału Zespołu Elektrowni Wodnych Solina-Myczkowce w Solinie, PGE Energia Odnawialna S.A., poświęcił swoje wystąpienie możliwościom pozyskiwania energii odnawialnej w Bieszczadach. Ten cel realizuje między innymi klaster energetyczny, w skład którego wchodzi: spółka PGE Energia, powiat leski, gmina Solina oraz spółka Elbest, zarządzająca hotelem SPA Solina. Jego ideą jest zapewnienie pewnej formy samowystarczalności energetycznej dla regionu, przez wykorzystanie wody i światła słonecznego.

Jacek Świrkowicz, z departamentu Analiz i Polityki Migracyjnej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, mówił o przejściach granicznych w Bieszczadach oraz perspektywie rozwoju ruchu granicznego z Ukrainą. Zwrócił też uwagę na Omówił też uwagę na znaczenie przyszłego przejścia drogowego Malhowice-Niżankowice, które ma powstać do 2025 roku.

Paweł Wais, dyrektor departamentu Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, zreferował na Forum, Program Strategiczny dla Bieszczad, którego elementami wsparcia rozwoju tego obszaru są: turystyka i rekreacja, wzmocnienie przedsiębiorczości, rozwój kapitału ludzkiego i społecznego oraz rozwój szeroko pojętej dostępności Bieszczad. Dyrektor wymienił także poszczególne narzędzia, przy pomocy których samorząd województwa wspiera rozwój tego obszaru i udziela wsparcia podmiotom tam funkcjonującym.

Druga część Forum była poświęcona wymiarowi terytorialnemu w nowej perspektywie na lata 2021-2027. W tej części głos zabrał Piotr Zygadło, dyrektor departamentu Regionalnych Programów Operacyjnych Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, który mówił o możliwościach finansowych dla Bieszczad w nowej perspektywie finansowej Funduszy Europejskich. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030 zdefiniowała Nowe Obszary Strategicznej Interwencji, wśród których znalazły się Bieszczady, co otwiera przed nimi nowe możliwości finansowania, zwłaszcza w zakresie turystyki, przyrody i dziedzictwa kulturowego, ale też gospodarki niskoemisyjnej czy ochrony środowiska.

Po raz kolejny głos zabrał Paweł Wais, dyrektor departamentu Rozwoju Regionalnego UMWP, który mówił o planach na przyszłość dotyczących Bieszczad w kontekście zastosowania instrumentów terytorialnych:

Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego do 2030 roku wskazuje obszar Bieszczad, jako wymagające szczególnego wsparcia. To obszar, który powinien być bardziej dostępny i skomunikowany z pozostałą częścią województwa, zwłaszcza w kontekście infrastrukturalnym – mówił dyrektor. Zwrócił też uwagę na konieczność wspierania przedsiębiorców, ale też instytucji wspierających rozwój biznesu.

Program dla Bieszczad jest ministerialną odpowiedzią na oczekiwania mieszkańców tego obszaru i daje podstawę ministrowi rozwoju do tworzenia różnych inicjatyw i narzędzi współpracy mających na celu rozwój tego obszaru. Został on wprowadzony w 2018 roku do katalogu przedsięwzięć podstawowych w postaci aneksu do Kontraktu Terytorialnego dla Województwa Podkarpackiego, jako przedsięwzięcie wspierające rozwój Bieszczad. Celem Programu jest poprawa szans rozwojowych i przyspieszenie rozwoju Bieszczad – jednego z najbardziej oddalonych obszarów Polski – poprzez projekty oraz inicjatywy podejmowane z poziomu krajowego, komplementarne w stosunku do działań realizowanych na poziomie regionalnym i lokalnym.

Tekst: D. Kozik

Fot./Video: T. Leyko

Biuro Prasowe UMWP