Program Strategicznego Rozwoju Bieszczad (PSRB), w świetle art. 15 Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. 2009 nr 84. poz. 712 z późn. zm.) stanowi dokument o charakterze operacyjno-wdrożeniowym opracowanym w celu wdrażania średniookresowej strategii rozwoju regionu tj. Strategii rozwoju województwa - Podkarpackie 2020. Jest to program rozwoju określający sposób osiągnięcia celów określonych w strategii Podkarpackie 2020 na obszarze któremu jest dedykowany, z uwzględnienie jego specyficznych uwarunkowań.
Program, uszczegóławia zapisy Strategii Podkarpackie 2020, w zakresie zapewniającym jak najlepsze wykorzystanie zasobów endogenicznych zlokalizowanych w granicach gmin tworzących Związek Bieszczadzkich Gmin Pogranicza (ZBGP) oraz umożliwiającym poprawę w zdiagnozowanych obszarach problemowych, przy uwzględnieniu specyficznych uwarunkowań rozwojowych tej części Podkarpacia, w tym warunkujących konieczność zastosowania systemu wdrażania dostosowanego do możliwości samorządu lokalnego tego obszaru.
Poprzez zapewnienie spójności PSRB z systemem krajowego i regionalnego programowania i realizacji polityki rozwoju, jego realizacja odbywać się będzie przy wykorzystaniu instrumentów przewidzianych m.in. w Krajowych Programach Operacyjnych, Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 oraz Kontrakcie Terytorialnym.
Program ma przyczynić się przede wszystkim do wzmocnienia konkurencyjności tego obszaru, a tym samym podniesienia poziomu i jakości zycia mieszkańców ZBGP.
Celem głównym PSRB jest wzrost poziomu i warunków życia mieszkańców ZBGP poprzez poprawę dostępu do miejsc pracy i usług przy efektywnym wykorzystaniu zasobów endogenicznych i wzmocnieniu funkcjonalnych powiązań zewnętrznych.
Układ priorytetów i działań PSRB obejmuje:
1. Priorytet TURYSTYKA i REKREACJA
1.1. Działanie – Koordynacja rozwoju oraz poprawa funkcjonowania infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej
1.2. Działanie – Rozwój i zróżnicowanie oferty usług i produktów turystycznych, w tym z wykorzystaniem współpracy trans granicznej
1.3. Działanie – Ochrona i promocja obiektów dziedzictwa kulturowego
1.4. Działanie – Rozwój partnerstwa na rzecz zwiększenia ruchu turystycznego oraz jego promocji, zwłaszcza turystyki pobytowej
2. Priorytet PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
2.1. Działanie – Rozwój klastrów wzmacniających bazę ekonomiczną miast tworzących potencjalny obszar wzrostu
2.2. Działanie – Rozwój inicjatyw klastrowych służących poszerzeniu działalności gospodarczej na obszarach wiejskich
2.3. Działanie – Rozwój spółdzielczości, rzemiosła i grup producenckich prowadzący w szczególności do wzrostu towarowości rolnictwa oraz przetwórstwa rolno-spożywczego opartych na certyfikowanych produktach lokalnych
2.4. Działanie – Rozwój instytucji otoczenia biznesu
3. Priorytet KAPITAŁ LUDZKI i SPOŁECZNY
3.1. Działanie – Wzrost jakości kapitału ludzkiego poprzez zwiększenie opieki i zróżnicowanie oferty edukacyjnej dostosowanej do zmieniających się warunków na lokalnym rynku pracy
3.2. Działanie – Kształtowanie i promocja postaw związanych z uczeniem się przez całe życie
3.3. Działanie – Partnerstwo społeczne i aktywność obywatelska
3.4. Działanie – Włączenie społeczne
4. Priorytet INFRASTRUKTURA SŁUŻĄCA POPRAWIE DOSTĘPNOŚCI i OCHRONIE ŚRODOWISKA
4.1. Działanie – Poprawa dostępności przestrzennej i cyfrowej
4.2. Działanie –Wykorzystanie transgranicznej infrastruktury komunikacyjnej w ruchu lokalnym i turystycznym
4.3. Działanie – Utrzymanie walorów środowiskowych i krajobrazowych
4.4. Działanie – Poprawa gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami.
Wśród typów projektów służących realizacji wyróżnionych priorytetów i działań trzy, ze względu na zdiagnozowany stan i wyzwania rozwojowe Bieszczad, uznane zostały za Przedsięwzięcia priorytetowe o kluczowym znaczeniu dla rozwoju województwa podkarpackiego. Są nimi:
- Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej i kolejowej Bieszczad,
- Czyste Bieszczady – Bieszczadzki System Gospodarki Wodno–Ściekowej i Składowania Odpadów,
- Bieszczadzki System Gospodarki Przestrzennej.
Z inicjatywą przygotowania programu wystąpił w 2012 r. Zarząd Województwa Podkarpackiego w porozumieniu ze Związkiem Bieszczadzkich Gmin Pogranicza, podejmując Uchwałę nr 146/3355/12 w sprawie powołania Zespołu ds. „Programu promocji i rozwoju Bieszczadów”.
Uchwałą Zarządu Województwa nr 211/4970/13 z dnia 19 lutego 2013 r. wraz przystąpiono do przygotowania Programu strategicznego obejmującego tę część regionu.
Prace nad Programem rozpoczęły się w kwietniu 2013 r. i przebiegały z aktywnym udziałem wszystkich JST, które przygotowały niezbędne materiały pomocnicze i uczestniczyły w spotkaniach roboczych z ekspertem przygotowującym Program. Całość prac koordynował Departament Strategii i Planowania Przestrzennego, a następnie po reorganizacji struktury Urzędu, Departament Rozwoju Regionalnego. W pracach uczestniczyli również, w obszarze swoich kompetencji, przedstawiciele innych departamentów Urzędu Marszałkowskiego.
W dniu 16 września 2013 roku, projekt Programu Strategicznego Rozwoju Bieszczad został przyjęty przez Komisję złożoną z przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego oraz Związku Bieszczadzkich Gmin Pogranicza.
Autorem projektu Programu był prof. nadzw. dr hab. Paweł Churski z Zakładu Analizy Regionalnej Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Program Strategicznego Rozwoju Bieszczad jest program rozwoju o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, co oznacza konieczność zastosowania procedury określonej w art. 19 ust 3 wskazywanej ustawy, zgodnie z którym, program rozwoju opracowany przez właściwy zarząd województwa jest przyjmowany przez zarząd województwa w drodze uchwały.
Aktualnie w oparciu o opinie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Podkarpackiego Regionalnego Inspektora Sanitarnego, trwają prace nad sporządzeniem prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu.
W II kwartale br. planuje się przyjęcie projektu Programu w formie uchwały Zarządu Województwa, a następnie jego skierowanie do konsultacji społecznych.
Końcowa wersja Programu wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko, uwzględniające zasadne uwagi i uzupełnienia zgłoszone w toku konsultacji społecznych zostaną przyjęte w formie uchwały przez Zarząd Województwa, co planowane jest na przełomie II i III kwartału br.