- Wspólne świętowanie niepodległości to nasz egzamin, to pielęgnowanie pamięci i dziedzictwa. Tym wyrażamy umiłowanie naszej Ojczyzny – powiedział marszałek Władysław Ortyl na Placu Wolności w Rzeszowie podczas obchodów Narodowego Święta Niepodległości, w 101. rocznicę jej odzyskania przez Polskę.
Uczestniczymy w historycznej chwili wspólnie odsłaniając pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego - żołnierza, polityka, męża stanu, który na kartach polskiej historii zapisał się jako bohater i jeden z architektów niepodległego państwa polskiego – podkreślał wyjątkowość tegorocznych obchodów marszałek Ortyl, tuż przed odsłonięciem pomnika marszałka Piłsudskiego.
Uroczystości Narodowego Święta Niepodległości w 101. rocznicę jej odzyskania rozpoczęły się w Rzeszowie już kilka godzin przez odsłonięciem pomnika Józefa Piłsudskiego. Rankiem przedstawiciele władz regionu złożyli wieniec pod pomnikiem płk. Leopolda Lisa – Kuli pochodzącego z okolic Rzeszowa najmłodszego pułkownika polskiego wojska, ucznia rzeszowskiego liceum, a później jednego z bohaterów walki Polaków o niepodległość.
W intencji Ojczyzny i wszystkich, którzy o nią walczyli i ginęli w najstarszej rzeszowskiej świątyni - Kościele Farnym ksiądz biskup Jan Wątroba odprawił mszę świętą. Tuż po niej po rzeszowskich ulicach poniósł się dźwięk Dzwonu Niepodległości, odlanego dla Samorządu Województwa Podkarpackiego w stulecie odzyskania wolności.
Głównym punktem 101. rocznicy było uroczyste odsłonięcie pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego. Parlamentarzyści, kombatanci, żołnierze, mieszkańcy Rzeszowa i Podkarpacia zgromadzili się na Placu Wolności, by razem świętować ważną datę i towarzyszyć w odsłonięciu monumentu.
Wyrażam wielki szacunek dla społecznego komitetu budowy pomnika oraz wszystkich, którzy przyczynili się do tego, aby ten okazały monument mógł tutaj stanąć. W ten sposób tworzymy historię. Obywatelska postawa i wielkie starania o to, by idea powstania pomnika mogła się ziścić to wypełnienie słów marszałka Piłsudskiego, który powiedział: „jedynie czyn ma znaczenie, najlepsze nawet chęci pozostają bez skutku, o ile nie pociągają za sobą następstw praktycznych” – mówił podczas uroczystości marszałek Władysław Ortyl. - Są sprawy uniwersalne dla Ojczyzny, które są najważniejsze, fundamentalne, które nie podlegają dyskusji. Tę sprawą jest na pewno niepodległości pamięć o bohaterach. Niech one na zawsze nas łączą – dodał w swym przemówieniu do zebranych marszałek.
Symbolicznego aktu odsłonięcia dokonali wspólnie: marszałek Władysław Ortyl, wojewoda Ewa Leniart, prezes Komitetu Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Rzeszowie Dariusz Zięba, generał Związku Piłsudczyków RP Stanisław Śliwa, dowódca 21 Brygady Strzelców Podhalańskich gen Dariusz Lewandowski oraz prezydent Rzeszowa Tadeusz Ferenc.
A dla Polaków najważniejsza jest wolność – w swym wystąpieniu podkreślała wojewoda Ewa Leniart. Odzyskana 101 lat temu niepodległość była dziełem całego narodu, tysięcy tych, którzy walczyli i ginęli, ludzi pełnych pasji, dążeń idei i emocji, ludzi, którzy uparcie zmierzali do obranego celu, ludzi gotowych – w imię wspólnego dobra - iść ze sobą na kompromis, w imię dobra, jakim jest wolna ojczyzna – mówiła wojewoda.
Ten pomnik to dar od tysięcy anonimowych darczyńców, setek znanych ofiarodawców oraz fundatorów, którzy mają swoje tablice u stóp pomnika - z radością mówił Dariusz Zięba- prezes Komitetu Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Rzeszowie. – Skuteczna walka o niepodległość oraz tworzenie zrębów II Rzeczpospolitej - to wszystko upamiętniamy poprzez pomnik marszałka Piłsudskiego- podkreślał prezes Zięba.
Tuż po symbolicznym odsłonięciu monumentu został on poświęcony przez ordynariusza rzeszowskiego bp. Jan Wątrobę.
To ważne, abyśmy w duchu patriotyzmu zawsze byli w stanie służyć jak najlepiej ojczyźnie – podkreślał ordynariusz rzeszowski.
Na uroczystościach w Rzeszowie obecni byli przedstawiciele Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej Towarzystwa Pamięci Józefa Piłsudskiego z całej Polski.
W uznaniu zasług dla budowy pomnika prezes Zarządu Krajowego Związku Piłsudczyków RP wręczył Złote Krzyże Związku Piłsudczyków RP. Wśród uhonorowanych znaleźli się między innymi ks. Biskup Jan Wątroba, marszałek Władysław Ortyl, prezydent Rzeszowa Tadeusz Ferenc oraz Dariusz Zięba prezes Komitetu Budowy Pomnika.
Pod monumentem upamiętniającym marszałka Piłsudskiego odczytany został apel pamięci o polskich bohaterach walk o niepodległość. W hołdzie poległym o wolność Rzeczypospolitej zabrzmiała także salwa honorowa. Uroczystości zakończyła defilada pododdziałów służb mundurowych.
Pomysł wybudowania w Rzeszowie pomnika marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu zrodził się jeszcze przed II wojną światową, to ona przeszkodziła w realizacji planu. W 2005 roku Związek Piłsudczyków Rzeszowie podjął inicjatywę budowy. Dzięki staraniom inicjatorów - Marka Strączka oraz Andrzeja Kaźmierczaka wmurowano na Placu Wolności kamień węgielny. W 2008 zawiązał się Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Rzeszowie. Osobą, która na nowo, tchnęła ducha w inicjatywę, był Wacław Chmiel Piechociński. W 2016 roku Komitet zorganizował konkursu na projekt pomnika. Wybrano projekt Władysława Dudka - artysty z Krakowa. Wówczas rozpoczęła się zbiórka funduszy. Pierwszym wielkim darczyńcą był Urząd Marszałkowski, później wsparcie zadeklarowali inni. Odlew pomnika wykonali Stanisław Ryś, Piotr Ryś, Krzysztof Chwal ze Skawiny, plan zagospodarowania terenu wykonało Atelier architekta Radosława Żubryckiego.
Marszałek Piłsudski patrzy na Wschód, w stronę swego ukochanego Wilna. Chciałem, aby jego postać oraz postać Kasztanki, ulubionego konia , miały charakter dynamiczny. Stąd chociażby ułożenie rąk i głowy marszałka, sposób przedstawienia konia. Chciałem w ten sposób oddać charakter silnego człowieka, który swą pracą i walką miał tak duży wkład w odzyskanie niepodległości – podkreślał w Rzeszowie autor dzieła, krakowski rzeźbiarz Władysław Dudek, obecny na uroczystości.
Całość działań przy powstaniu pomnika koordynował Zarząd Komitetu Budowy Pomnika działający obecnie w składzie: Dariusz Zięba, Marian Podgórski, Tomasz Madej, Kazimierz Myrda, Wacław Chmiel-Piechociński, Mieczysław Deptuch, Katarzyna Milcarek-Mróz, Piotr Jahn, Zofia Kwaśnik, Alicja Tryczyńska, Maria Czosnek. Wsparciem dla zarządu była Rada Honorowa, w której miejsce zajmowali między innymi ks. bp Jan Wątroba oraz marszałek Władysław Ortyl.
Za szczególny wkład w budowę pomnika tablicami fundatorów uhonorowani zostali między innymi: Diecezja Rzeszowska, Samorząd Województwa Podkarpackiego, Prezydent Miasta Rzeszowa, Zarząd Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność” oraz Zarząd Krajowy Związku Piłsudczyków RP.
Aleksandra Gorzelak-Nieduży
FOTO Sebastian Kieszkowski
Biuro prasowe UMWP
