Nowa perspektywa finansowa, polityka senioralna i wyzwania ekologiczne - to tematy poruszane podczas konwentu marszałków, który odbywa się w Arłamowie. Konwent to okazja do poszukiwania wspólnych rozwiązań w zakresie samorządności, ale także do odbycia nieformalnych spotkań i rozmów. Na zakończenie obrad marszałkowie przegłosowali wspólnie wypracowane stanowiska. Samorząd Województwa Podkarpackiego na konwencie reprezentuje marszałek Władysław Ortyl wraz z zarządem.

- Witam serdecznie Państwa na gościnnym Podkarpaciu, w jednym z najpiękniejszych zakątków naszego regionu, będącego przedsionkiem Bieszczad. Jestem przekonany, że górskie powietrze i atmosfera tego miejsca tworzona przez specyficzny klimat przyrody i gór, będą sprzyjać merytorycznej dyskusji nad sprawami ważnymi dla naszych regionów. Przed nami rozmowy bardzo ważne, bo dotyczące nie tylko nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej oraz negocjacji budżetowych, jakie się obecnie toczą, ale też problematyki związanej ze starzejącym się społeczeństwem i wynikającymi z tego faktu wyzwaniami wobec polityki senioralnej. Będziemy też rozmawiać o ekologii oraz o możliwości finansowania projektów na rzecz ochrony środowiska przez samorządy – mówił marszałek Ortyl dodając:

 - Głos konwentu niejednokrotnie przyczynia się do tego, aby nasze postulaty trafiały do ministerstw, do rządu, ponadto jego celem jest wymiana dobrych praktyk między poszczególnymi regionami – powiedział marszałek.

Na początek głos zabrała Andriana Sukova, zastępca dyrektora generalnego Dyrekcji ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego Komisji Europejskiej, która mówiła o tym, jak Unia Europejska będzie podchodzić do spraw społecznych, w szczególności w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w nowej perspektywie finansowej:

- Europejski Fundusz Społeczny jest szczególnym funduszem zawierającym jedenaście zasadniczych celów, które mają przekładać się między innymi na stworzenie Europy bardziej zintegrowanej, cieszącej się większą równością, w której ludzie mieszkają w czystym środowisku, gdzie cieszą się prawami społecznymi oraz dającej swoim obywatelom możliwości realizacji zawodowej – mówiła, podkreślając znaczenie rozmów służących lepszemu wykorzystaniu funduszy unijnych:

- Potrzebujemy dużej płaszczyzny współpracy w celu dyskusji prowadzącej do lepszego określania celów, monitoringu i nadzoru nad aplikowaniem oraz wykorzystaniem funduszy oraz, jak to się będzie przekładać na realizację założonych celów. Trzeba przy tym rozmawiać z beneficjentami i partnerami, a jest to tym bardziej istotne, że to właśnie do krajów członkowskich należy decyzja, jak najlepiej wykorzystać fundusze i to dlatego ten głos jest dla nas tak ważny – powiedziała Andriana Sukova wskazując na problem starzejącego się społeczeństwa:

- Duża część europejskiego społeczeństwa starzeje się, co przekłada się na mniejszą liczbę zatrudnionych i konieczność zapewnienia opieki osobom starszym. Musimy zapewnić bezpieczeństwo społeczeństwu, które nie będzie aktywne zawodowo.  Jeśli chodzi o Polskę to na te cele będzie do wykorzystania ponad 13 mld euro. Są to większe środki niż przeciętna unijna, a jednocześnie jest to kwota porównywalna do tej, jaką Polska otrzymała do tej pory - mówiła.

Andriana Sukova wymieniła też priorytety Europejskiego Funduszu Społecznego na następny okres programowania, do których zaliczyła między innymi: zatrudnienie i uczestnictwo w rynku pracy, w tym w szczególności kobiet, dostęp do wykształcenia, wsparcie dla bezrobotnych oraz dla firm i przedsiębiorstw, które będą działać w konkurencyjnej gospodarce, cyfryzacja, wsparcie dla osób wykluczonych, integracja społeczna, czy świadczenia społeczne przekładające się na równe szanse.

Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej w swoim wystąpieniu próbowała przybliżyć kwestie związane z wyzwaniami, jakie stoją przed nimi w zbliżającej się perspektywie finansowej. Jednocześnie zachęcała, aby regiony stawiały na projekty innowacyjne, takie, które dadzą im szanse na szybszy wzrost gospodarczy:

- Ten czas nowej perspektywy warto wykorzystać na to, aby zmierzyć się z takimi wyzwaniami, aby tę politykę spójności ukierunkować na przedsięwzięcia nowatorskie, czasami trudne, ryzykowne, takie, które będą dawać możliwość konkurowania z innymi regionami na świecie – powiedziała minister, zachęcając do nowych możliwości realizowania projektów:

- Nie unikniemy kwestii zintegrowanych przedsięwzięć, które wpłyną na funkcjonowanie poszczególnych obszarów. Zachęcam do Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. Nowa perspektywa będzie taką, kiedy ciężko będzie uniknąć tego partnerstwa, a ono pomoże nam w pewnych kwestiach, jak transport, ochrona środowiska, czy nawet takich, jak nauka i sport – powiedziała minister, zwracając uwagę, że potrzeby i oczekiwania w stosunku do programów operacyjnych zmieniają się na przestrzeni lat:

- Tak, jak kiedyś Europejski Fundusz Społeczny był związany głównie ze szkoleniami i przekwalifikowaniem się osób bezrobotnych, to dzisiaj ciężko znaleźć osobę bezrobotną, która chciałaby się przekwalifikować, bo to pracodawca szuka pracownika, a nie na odwrót. Dlatego to jest duże wyzwanie przed nami, aby EFS odpowiadał naszym potrzebom – mówiła Jarosińska-Jedynak, wyrażając nadzieję, że już niebawem będzie znana wysokość środków dla województw:

- Czerwiec będzie tym miesiącem, w którym będziemy mogli przedstawić konkretne alokacje dla poszczególnych regionów – powiedziała.

W dyskusji podsumowującej pierwszą część obrad, głos zabrali poszczególni przedstawiciele województw, którzy dzielili się swoimi spostrzeżeniami odnośnie nowej perspektywy. Funkcję moderatora pełnił marszałek Władysław Ortyl.

Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego wyraził nadzieję, że do końca bieżącego roku uda się uzgodnić wszystkie kwestie związane z programami operacyjnymi:

- Trzymamy kciuki żeby do końca 2020 roku udało się wszelkie umowy partnerstwa oraz programy operacyjne zamknąć, zaakceptować i podpisać. To wyzwanie dla nas wszystkich i my, jako instytucje zarządzające deklarujemy pełną współpracę w tym zakresie, bo wszystkim nam na tym zależy, żeby okres opóźnienia, jaki mamy był jak najkrótszy. […] To, co nam doskwiera w tej perspektywie, to to, że wszystkie regiony w Polsce zostały wtłoczone w te same ramy, a mam wrażenie że wyzwania społeczne są jeszcze bardziej zróżnicowane w poszczególnych regionach – powiedział marszałek Geblewicz wskazując na atuty EFS plus:

- Wyzwania społeczne dla poszczególnych regionów są bardziej zróżnicowane niż wyzwania infrastrukturalne. EFS plus zmienia nastawienie mocno ukierunkowane na rynek pracy, na postrzeganie tych wyzwań społecznych, jakie mamy w naszych regionach, mówię tutaj o depopulacji, starzeniu się społeczeństwa, o niedostosowaniu do rynku pracy. […] Dziś mamy coraz większe problemy z dostępnością do wykwalifikowanej kadry na rynku pracy, co obserwujemy w całej Polsce i ja bardzo się cieszę z tego, że EFS widzi problemy związane z depopulacją regionów – powiedział.

Marszałek Olgierd Geblewicz jednocześnie zaapelował, aby w ramach negocjacji poszczególnych programów regionalnych wykazywano się elastycznością i dostosowywano swoje podejście do wyzwań na poziomie poszczególnych regionów.

Elżbieta Polak, Marszałek Województwa Lubuskiego podzieliła się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi wyzwań w zakresie polityki regionalnej:

- W regionie lubuskim jesteśmy - można powiedzieć - w środkowym etapie aktualizacji strategii rozwoju województwa. Zakończyliśmy już konsultacje i trzeba powiedzieć, że wciąż tych potrzeb w naszych samorządach jest bardzo dużo. Zdiagnozowaliśmy liczbę wniosków na poziomie prawie tysiąca w zakresie infrastruktury, ale również te wyzwania dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego, przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu, czy polityki społecznej. W większości są to jednak wciąż potrzeby infrastrukturalne - w zakresie budowy dróg, mostów, przywrócenia żeglowności na rzekach. Potrzebne są potężne kwoty – podkreślała pani marszałek, jednocześnie wskazując, że należy dokonać trafnych wyborów – zakończyła Elżbieta Polak.

Artur Kosicki, Marszałek Województwa Podlaskiego odniósł się w swojej wypowiedzi do Programu Operacyjnego Polska Wschodnia:

- Na dzisiejszym konwencie usłyszeliśmy dobrą informację, bo padła deklaracja, że będzie kontynuowany program dla Polski wschodniej. Ja myślę, że te programy są bardzo istotne, bo wiemy, ze pewne parametry, które sobie wcześniej ustaliliśmy przy wcześniejszym programie operacyjnym dla Polski wschodniej nie zostały osiągnięte, co oznacza, że mamy jeszcze trochę do zrobienia – mówił marszałek formułując tezę płynącą z rozmów:

- Kluczowym dla ministerstwa będzie określeniem linii demarkacyjnej […] Z tego spotkania płynie taka główna teza - bardziej efektywnie wydawajcie te środki, tak żeby te wsparcia nie pokrywały się i czuwajmy wspólnie wszyscy nad tym, żeby wypracować taką linię demarkacyjną, żeby pomimo tej mniejszej koperty cały czas można było utrzymać poziom rozwoju – zakończył marszałek Kosicki.

Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski odniósł się do zasady podziału środków między regionami:

- Możemy się spierać o podział funduszy i zasadę tego podziału, ale to jest klucz solidaryzmu społecznego, czy solidarności europejskiej, czyli biedniejsi muszą dostać więcej, bogatsi muszą dostać mniej, niezależnie, czy są na ścianie zachodniej, czy na wschodniej ścianie Polski. Taka jest idea Unii Europejskiej i z tym chyba nikt nie będzie dyskutował – mówił marszałek Stawiarski.

Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego, Wojciech Jankowiak poruszył problem regionów przejściowych, jakim jest chociażby województwo wielkopolskie, czyli takich, których PKB zbliżyło się do 75% średniej UE:

- Kwestia regionów przejściowych jest dla nas ogromnym problemem. Gdyby miały ziścić się przymiarki dotyczące nowej perspektywy, to udział własny byłby znacznie wyższy aniżeli w innych programach, a przecież musimy mieć świadomość, że województwa przejściowe nie są jednorodne, że również charakteryzują się ogromną dysproporcją rozwojową pomiędzy poszczególnymi subregionami – kontynuował wicemarszałek Jankowiak:

- Jeżeli porównamy subregion koniński, pilski, a poznański-centralny - to są w ogóle dwa światy, jeśli chodzi o wielkość i możliwość budżetów. Trudno, aby one mogły partycypować w projektach z udziałem własnym na poziomie 35, czy 40 procent. To jest po prostu nierealne – mówił wicemarszałek.

Druga część konwentu była poświęcona polityce senioralnej i wyzwaniom w zakresie ekologii i ochrony środowiska. Kazimierz Kuberski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej mówił m.in. o działaniach podejmowanych przez ministerstwo na rzecz seniorów:

- Program aktywizacji osób starszych i zapobieganiu wykluczeniu takich osób jest niezwykle ważną częścią działań podejmowanych przez ministerstwo.  Osoby starsze często są osobami samotnymi i potrzebują spotykać się ze swoimi rówieśnikami i dzielić się z nimi swoimi pasjami. Temu zjawisku dedykujemy między innymi dwa programy, jak: „Senior plus”, w ramach którego budujemy i finansujemy utrzymanie domów dziennych i klubów pobytu dla seniorów, od 2018 roku zwiększamy kwotę na ten cel jest to w tej chwili 80 mln złotych. Drugi program aktywizacji społecznej osób starszych dedykujemy do organizacji pozarządowych, które wspierają osoby starsze, poprzez świadczenie usług obejmujących chociażby turystykę, zajęcia kulinarne, samopomoc, czy współpracę międzypokoleniową – mówił Kazimierz Kuberski.

O polityce senioralnej w Unii Europejskiej mówiła Judit Rozsa, kierownik działu polskiego w Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego Komisji Europejskiej:

- Starzenie się społeczeństwa jest zagadnieniem, a jednocześnie problemem, który dotyka każdego z nas. Wystarczy, żebyśmy wyobrazili sobie swoją starość, jakie chcielibyśmy mieć wtedy zabezpieczenie finansowe, jaką chcielibyśmy mieć opiekę. Wyzwania demograficzne są kwestią bardzo charakterystyczną dla współczesnej Europy.

Ponad sto milionów osób w Unii Europejskiej osiągnęło wiek ponad 50 lat, wkrótce liczba ta wzrośnie do stu pięćdziesięciu milionów. Z kolei liczba osiemdziesięciolatków w 2050 roku podwoi się. Staramy się odpowiadać na te wyzwania. Proces starzenia się społeczeństwa postępuje bardzo szybko, czego konsekwencją jest zmniejszająca się liczba społeczeństwa.  Musimy myśleć o pokoleniach aktualnych i przyszłych – mówiła Judit Rozsa.

Tomasz Czop, dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie podsumował dotychczasowe działania związane z polityką senioralną podjęte na Podkarpaciu przez Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie, w okresie programowania w latach 2014-2020. Dobre praktyki dyrektor zaprezentował w zrealizowanym w tym celu filmie.

- W zbliżającej się perspektywie finansowej, w zakresie polityki senioralnej, chcielibyśmy skupić się nie tylko na usługach opiekuńczych, ale przede wszystkim chcemy kłaść większy nacisk na aktywizację osób powyżej pięćdziesiątego roku życia. Temu może sprzyjać zarówno rozwój kadr pracujących na rzecz osób starszych, jak chociażby pielęgniarki, opiekunowie, masażyści, ale też wydłużenie aktywności zawodowej osób po pięćdziesiątym roku życia. Wiemy, że te osoby, które mają duże trudności z powrotem na rynek pracy, z chęcią wróciłyby do zawodu, ale w niepełnym wymiarze pracy. My chcielibyśmy to wykorzystać, wspierając te działania, aby osoby, które przepracowały już w zawodzie mogły nauczać i szkolić młodzież chociażby w szkolnictwie zawodowym, bo przecież ich doświadczenie jest olbrzymie – mówił Tomasz Czop.

Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik włączając się do dyskusji na temat polityki senioralnej, wskazał na Uniwersytety III Wieku, jako instytucje ważne i potrzebne w aktywizacji seniorów:

- Pierwszy z nich powstał na Mazowszu, w Warszawie. Dzisiaj w skali kraju mamy ich około 600, na Mazowszu jest ich 140. Muszę powiedzieć, że to jest fenomen i warto, żeby w polityce państwa kontynuować możliwość wsparcia dla tych instytucji – powiedział marszałek Struzik.

- Ważne jest włączanie seniorów do życia społecznego, aby wykorzystać ich wkład, doświadczenie i wiedzę. Ważne jest także wyrównanie różnic pomiędzy poszczególnymi regionami w kwestii polityki senioralnej, bo nie wszędzie jest ona realizowana na takim samym poziomie – podsumował z kolei Judit Rozsa. 

Kolejną część konwentu poświęcona była ekologii i ochronie środowiska. Jarosław Wróbel, wiceprezes Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w swoim wystąpieniu sporo uwagi poświęcił specyfice polskiej energetyki oraz zmieniającym się unijnym wymogom dotyczącym budowania gospodarki opartej na zeroemisyjności:

- Droga Polski do zielonego ładu wiedzie przez gaz ziemny. Nie da się tego zrobić inaczej – przekonywał obecnych na sali wiceprezes.

Z kolei Andrzej Muter z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przybliżył wszystkim program LIFE oraz mówił o tym, jak samorządy mogą z niego korzystać i realizować projekty z zakresu ochrony środowiska.

Na zakończenie obrad, samorządowcy przegłosowali wspólne stanowiska dotyczące infrastruktury komunikacyjnej, gospodarowania odpadami, rozwoju obszarów wiejskich i ochrony środowiska. Marszałkowie przyjęli w sumie pięć stanowisk:

Stanowisko konwentu Nr 1/2020 „Program dla dróg samorządowych”, którego autorem jest województwo podkarpackie zakłada wykorzystanie środków Funduszu Dróg Samorządowych na przebudowę, budowę oraz remont dróg wojewódzkich. Włączenie województw do grupy beneficjentów Funduszu, umożliwi szybki rozwój i prawidłowe kształtowanie infrastruktury drogowej opartej o sieć dróg kategorii wojewódzkiej.

Stanowisko konwentu Nr 3/2020 „w sprawie finansowania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w sferze ochrony środowiska”, autorstwa województwa wielkopolskiego, wnosi o przestrzeganie zasady decentralizacji władzy publicznej, co wiąże się z bezwzględnym zapewnianiem adekwatnych środków z budżetu państwa na realizację zadań zleconych. Stanowisko wskazuje na problem braku wystarczających środków z budżetu państwa na wykonywanie zadań powierzonych samorządom przez administrację centralną.

Stanowisko konwentu Nr 4/2020 „w sprawie instrumentu Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność w ramach środków Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego 2021-2027 oraz systemu instytucjonalnego”, którego autorem jest województwo pomorskie, apeluje do Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o uwzględnienie rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność w przyszłym Programie Operacyjnym, utrzymanie dotychczasowego systemu instytucjonalnego oraz aktywne włączenie się w rozmowy międzyresortowe dotyczące ustanowienia maksymalnie jednolitych zasad jego wdrażania.

Stanowisko konwentu „w sprawie zapewnienia terminowego spełniania warunkowości podstawowej w zakresie Celu Polityki 3 na poziomie krajowym i regionalnym”, autorstwa Zespołu Eksperckiego ds. Europejskiej i Krajowej Polityki Strukturalnej, zwraca się do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwa Infrastruktury i Centrum Unijnych Projektów Transportowych, o zintensyfikowanie działań umożliwiających spełnienie warunku podstawowego dla Celu Polityki 3 pn. Kompleksowe planowanie transportu na odpowiednim poziomie, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym.

________________________________

Konwent Marszałków jest organem opiniodawczo – doradczym, a w jego skład wchodzą marszałkowie wszystkich województw. Konwent analizuje i opiniuje propozycje zmian legislacyjnych oraz omawia aktualne problemy samorządów województw. Posiedzenia kończą się wypracowaniem wspólnych stanowisk, które następnie kierowane są do właściwych urzędów i instytucji centralnych. Pierwsze obrady konwentu odbyły się w województwie mazowieckim w 1999 roku, a ostatni raz na Podkarpaciu marszałkowie obradowali w 2012 roku. Województwo Podkarpackie w pierwszym półroczu 2020 roku przejęło przewodnictwo w Konwencie Marszałków, w związku z tym na terenie Podkarpacia odbędą się trzy konwenty: w Arłamowie, w Łańcucie i w Rzeszowie.

GALERIA: 
https://www.facebook.com/pg/podkarpackie.serwissamorzadu/photos/?tab=album&album_id=2955370804515732

Tekst: D. Kozik
Fot. M. Mielniczuk
Wideo: S. Kieszkowski, M. Konopka
Biuro Prasowe UMWP