Apelujemy o ambitny plan naprawczy dla zrównoważonej, odpornej i sprawiedliwej społecznie Europy, która nikogo nigdzie nie pozostawia samemu sobie.Jako burmistrzowie, przewodniczący regionów oraz lokalni i regionalni radni jesteśmy na pierwszej linii walki z koronawirusem. Bezprecedensowy charakter spowodowanego przez COVID-19 wstrząsu sprawia, że konieczne są natychmiastowe środki i śmiały plan naprawy społecznej i gospodarczej dla Unii Europejskiej, oparty na solidarności, zrównoważonym rozwoju, odporności i sprawiedliwości społecznej, zgodny z Europejskim Zielonym Ładem i planem transformacji cyfrowej. Wraz z wszystkimi szczeblami sprawowania rządów w całej Europie zobowiązujemy się do połączenia wysiłków, by walczyć z pandemią, chronić naszych obywateli i przyczyniać się do odbudowy gospodarczej, społecznej i finansowej.
W tych trudnych czasach naszym priorytetem jako władz regionalnych i lokalnych jest dalsze zapewnianie opieki zdrowotnej i usług publicznych dla naszych społeczności, tak aby nikt nie został pozostawiony sam sobie. Dokładamy wszelkich starań, aby wspierać lokalną gospodarkę, ratować miejsca pracy, tworzyć nowe możliwości zatrudnienia, pomagać wszystkim przedsiębiorstwom w kontynuacji działalności i zapewniać wysokiej jakości edukację. Nasze działania w terenie stanowią uzupełnienie wysiłków podejmowanych na szczeblu UE i państw członkowskich, jednak trzeba zrobić jeszcze więcej, zwłaszcza w odniesieniu do solidarności ponad granicami.
W związku z tym kluczowe znaczenie ma dla nas stworzenie unijnego mechanizmu nadzwyczajnego w dziedzinie zdrowia jako narzędzia synergii, które łączy i ukierunkowuje unijne, krajowe, regionalne i lokalne zasoby w celu finansowania zakupu sprzętu i urządzeń medycznych, pogłębiając wysiłki, które podjęła już Komisja Europejska. UE musi również sfinansować regionalny program dotyczący opieki zdrowotnej i szpitalnej, aby ocenić, dostosować i monitorować na miejscu zdolność regionalnych systemów opieki zdrowotnej oraz inwestować z myślą o zrównoważoności i stabilności opieki zdrowotnej. Regiony i miasta powinny być bezpośrednio zaangażowane w działania nowego unijnego centrum koordynacji reagowania na pandemie. Należy wprowadzić skuteczniejszą koordynację transgraniczną dotyczącą świadczenia obywatelom usług zdrowotnych. W przyszłości UE, państwa członkowskie oraz miasta i regiony powinny ocenić sposoby wyważenia ich kompetencji w dziedzinie zdrowia zgodnie z zasadą pomocniczości.
Aby zrekompensować straty w podatku dochodowym, należy opracować unijne mechanizmy umożliwiające samorządom lokalnym i regionalnym bezpośredni dostęp do systemu finansowania. Należy wspierać społeczności regionalne i lokalne w modernizacji usług publicznych, tak aby były one cyfrowe, zrównoważone i odporne. UE powinna zapewnić nowe fundusze i uproszczone procedury na rzecz zrównoważonej infrastruktury lokalnej oraz wspierać MŚP za pośrednictwem komponentu Funduszu InvestEU dotyczącego działań popandemicznych. Należy też utworzyć specjalny program pomocy dla małych przedsiębiorstw, które ucierpiały w wyniku zakłóceń w łańcuchu dostaw żywności. Trzeba opracować plan integracji obszarów wiejskich w celu wspierania innowacji, przedsiębiorczości i konektywności na obszarach wiejskich.
Apelujemy o ambitny plan odbudowy zrównoważonej, odpornej i społecznej Europy, który tworzy nową gospodarkę o obiegu zamkniętym sprzyjającą włączeniu społecznemu, wykorzystując wszystkie istniejące narzędzia w celu zapewnienia solidarności finansowej. Plan ten powinien obejmować nowe wspólnie finansowane instrumenty finansowe i źródła dochodów o wystarczającej wielkości i wystarczająco długim okresie zapadalności, by były skuteczne. Centralnym elementem takiego planu naprawy powinien być unijny fundusz naprawczy, połączony z budżetem UE i oparty na europejskim ubezpieczeniu zadłużenia. Fundusz ten musiałby obejmować kwotę około 500 mld EUR i umożliwiać przyszłościowe inwestycje. Nowy budżet UE musi być podstawą naprawy gospodarczej i musi zostać znacznie zwiększony, aby stał się prawdziwym instrumentem solidarności i spójności. Tylko ambitne wieloletnie ramy finansowe, zwiększające inwestycje z budżetu UE do niespotykanego dotychczas poziomu mogłyby pozwolić sprostać wyzwaniu sprawiedliwego i trwałego ożywienia gospodarczego.
Aby uwolnić niezbędne zasoby oraz zagwarantować efekt mnożnikowy i uruchomienie dalszych inwestycji publicznych i prywatnych, należy zwiększyć zdolność inwestycyjną budżetu UE poprzez podniesienie, przynajmniej przejściowo, pułapu budżetu UE powyżej obecnego 1,2% DNB UE oraz poprzez rozważenie nowych zasobów własnych. Budżet UE rzeczywiście wymaga wzmocnienia w celu umożliwienia dodatkowych inwestycji i gwarancji, wspierania rządów krajowych, regionów i miast, ponownego ożywienia gospodarki i zagwarantowania sprawiedliwej transformacji. Niezbędna jest wzmocniona polityka spójności, której celem jest zmniejszenie nierówności i zwiększenie odporności państw członkowskich, regionów, miast i wsi w całej Europie.
Wszystkie nowe środki, a także kolejne wieloletnie ramy finansowe muszą uwzględniać konkretne doświadczenia władz lokalnych i regionalnych oraz wspierać je w zapewnianiu opieki społecznej i wszystkich podstawowych usług dla obywateli. Władze lokalne i regionalne dokonują jednej trzeciej wydatków na usługi publiczne i dwóch trzecich wszystkich inwestycji publicznych w UE – będą zatem niezbędne w odbudowie naszych gospodarek oraz wprowadzaniu w życie transformacji ekologicznej i innowacji społecznych, tak aby nikt nigdzie nie został pozostawiony sam sobie. Władze lokalne i regionalne muszą mieć centralne miejsce w procesach formułowania i realizacji planów naprawy.
* Konferencja Przewodniczących Europejskiego Komitetu Regionów:
Apostolos Tzitzikostas, przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów i gubernator regionu Macedonia Środkowa, Grecja
Vasco Ilídio Alves Cordeiro, pierwszy wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów i premier rządu regionalnego Azorów, Portugalia
Olgierd Geblewicz, przewodniczący Grupy EPL w Europejskim Komitecie Regionów i marszałek województwa zachodniopomorskiego, Polska
Christophe Rouillon, przewodniczący Grupy PES w Europejskim Komitecie Regionów i burmistrz Coulaines, Francja
François Decoster, przewodniczący Grupy Renew Europe w Europejskim Komitecie Regionów i burmistrz St. Omer, Francja
Władysław Ortyl, przewodniczący Grupy EKR w Europejskim Komitecie Regionów i marszałek województwa podkarpackiego, Polska
Kieran McCarthy, przewodniczący Grupy EA w Europejskim Komitecie Regionów i członek Rady Miasta Cork, Irlandia
Satu Haapanen, współprzewodnicząca Grupy Zielonych w Europejskim Komitecie Regionów i radna miasta Oulu, Finlandia
