Pawłokoma to jeden z symboli tragicznego, wspólnego losu polskiego i ukraińskiego narodu. Jest miejscem, które podzieliło zwykłych ludzi, stawiając niegdyś żyjących ze sobą w zgodzie sąsiadów po dwóch stronach granicy wytyczonej przez wrogość.
Tradycyjnie obchody rozpoczęto od złożenia kwiatów pod pomnikiem polskich ofiar oraz nabożeństwa żałobnego – panachydy. Następnie złożono kwiaty pod pomnikiem ofiar ukraińskich.
Podczas uroczystości odczytano list od Marszałka Województwa Podkarpackiego, w którym podkreślił powagę wydarzenia:
O trudnych tematach ciężko jest mówić, lecz trzeba być otwartym na dialog z uwzględnieniem wzajemnej wrażliwości. Nie możemy bowiem cofnąć przeszłości, ale od naszej postawy zależy przyszłość nowych pokoleń. Przyszłość, którą należy budować z poszanowaniem wartości uniwersalnych, stojących ponad granicami państw, religią czy pochodzeniem. Przyszłość, w której będzie nas łączyć przekonanie, że w żadnych okolicznościach, dla jakiejkolwiek zbrodni nie ma usprawiedliwienia.”- czytano w liście marszałka Władysława Ortyla.
W 2006 r. to miejsce było świadkiem ważnego wydarzenie dla społeczności Polski i Ukrainy. Podczas uroczystości odsłonięcia pomnika, prezydenci obu krajów podali sobie dłonie, czyniąc w ten sposób krok ku pojednaniu.
Dziś z ogromnym smutkiem spoglądamy w przeszłość na tragedie i ofiary wydarzeń, które miały miejsce tutaj w 1945 r. pomordowanych w bratobójczych walkach w latach 40 XX wieku. Pogrążając się w zadumie i modlitwie, musimy udźwignąć brzemię wspólnej, bolesnej historii, o której należy pamiętać – powiedziała z kolei wicewojewoda Jolanta Sawicka.
W uroczystościach wzięli udział również: Konsul Generalny Ukrainy w Lublinie Wasyl Pawluk, Przewodnicząca Lwowskiej Rady Obwodowej Iryna Hrymak oraz Oleksandr Syniutka - Deputowany Rady Najwyższej Ukrainy
Przed wojną w Pawłokomie większość mieszkańców stanowiły osoby narodowości ukraińskiej. Nie dochodziło tam jednak do konfliktów na tle narodowościowym. Mieszkańcy żyli w zgodzie, zawierali mieszane małżeństwa, razem świętowali. Lawina wzajemnych nienawiści i oskarżeń ruszyła dopiero podczas wojny, podsycana i prowokowana przez okupantów.” – zaznaczył Stanisław Kruczek – członek zarządu Województwa Podkarpackiego.
W 2005 r., rozpoczęto budowę pomnika na zaniedbanym cmentarzu greckokatolickim w Pawłokomie, który upamiętnia wydarzenia z 1945. Prace trwały do 2006 r. 13 maja 2006 r. uroczystego poświęcenia pomnika pamięci dokonali kardynał Lubomyr Huzar (zwierzchnik Ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej) oraz biskup przemyski Józef Michalik. W uroczystości uczestniczyli prezydenci Polski i Ukrainy Lech Kaczyński i Wiktor Juszczenko z małżonkami, którzy wygłosili przemówienia o przebaczeniu i współpracy pomiędzy swoimi narodami.
