Jak skutecznie sięgać po unijne środki z przyszłej perspektywy, jak je przełożyć na inwestycje w regionach, jakie wyzwania związane z pozyskiwaniem Funduszy Europejskich stoją przed samorządami – między innymi o tym rozmawiali marszałkowie województw w Rzeszowie. Na Podkarpacie przyjechali gospodarze sześciu regionów - śląskiego, podlaskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego, łódzkiego i lubelskiego.
Jako gospodarze województw najlepiej wiemy, jak ważne jest, aby spotykać się w sprawach kluczowych dla regionów, rozmawiać o tym, jak dzielić środki na nową perspektywę, podzielić się doświadczeniami z tego, co już było w kończącej się perspektywie UE i zaplanować to, co przed nami. Dziś dyskutujemy o dobrych przykładach, dobrych praktykach. Pokazujemy, w jaki sposób odnosić się do infrastruktury, która powstaje, zwłaszcza tej w miastach będących stolicami regionów – podkreślał w czasie spotkania marszałek Władysław Ortyl.
Marszałek Województwa Małopolskiego Witold Kozłowski, mówił o trwającym podziale środków unijnych pomiędzy regiony i związanych z tym dyskusjach:
Z Podkarpaciem mamy dobre relacje. Dziś, będziemy rozmawiać głównie o podziale środków pomiędzy regiony, a chodzi o środki na regionalne programy operacyjne. Jesteśmy po pierwszej części podziału tych 28 mld euro. Nie wszyscy są z tego zadowoleni, tych środków z Funduszu Spójności jest mniej niż było w poprzedniej perspektywie. W pierwszym algorytmie zostało podzielonych ponad 20 mld, w tej chwili jeszcze w grze jest podział rezerwy w wysokości ponad 7 mld, z których, jak to mam nadzieję, każdy region skorzysta w takim zakresie, jak będzie wynikało z różnego rodzaju przeliczeń, uzgodnień i negocjacji. My łącznie złożyliśmy fiszki projektowe na kilkadziesiąt miliardów, więc jest ich bardzo dużo. Bardzo nam zależy chociażby na budowie Centrum Muzyki, które miałoby się stać naszą sztandarową inwestycją – powiedział marszałek Witold Kozłowski.
Rozmowy w Rzeszowie dotyczyły kwestii związanych z wdrażaniem funduszy unijnych na lata 2021-2027. Obecnie trwają uzgodnienia pomiędzy zarządami województw, a Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej odnośnie docelowej alokacji na programy regionalne.
Szczególną uwagę marszałkowie zwrócili na ustalone przez Unię Europejską priorytety przeznaczenia środków czyli innowacyjną i zieloną gospodarkę oraz przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Istotne będzie także inwestowanie w rozwój miast oraz włączenie społeczne i walka z ubóstwem. Marszałkowie zidentyfikowali trudności wdrożeniowe związane z dużymi ograniczeniami w elastyczności wydatkowania środków UE w nowej perspektywie, np. w kwestii zrealizowania na poziomie regionalnym koncentracji wydatków na cele klimatyczne na poziomie ponad 37,5% środków EFRR. Jednocześnie nadal konieczne jest wsparcie skierowane na infrastrukturę transportową w celu dalszej poprawy dostępności komunikacyjnej zwłaszcza międzyregionalnej, jednak nie jest to priorytet Komisji Europejskiej. W kolejnym Programie bardzo ważne będzie także dofinansowanie projektów przedsiębiorców, zwłaszcza w zakresie innowacyjności, wykorzystania technologii cyfrowych i rozwoju Gospodarki 4.0. Duży nacisk położony zostanie ponadto na działania oparte o OZE. Wyzwaniem pozostaje także wzmocnienie rozwoju społeczno-gospodarczego osłabionego pandemią COVID-19. W obszarze edukacji konieczne będzie skoncentrowanie się na innowacjach, w tym rozwój kluczowych kompetencji uczniów, zwłaszcza w zakresie przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych takich jak kodowanie i programowanie.
Andrzej Bętkowski, Marszałek Województwa Świętokrzyskiego podkreślał z kolei, jak ważne są środki dla regionów Polski Wschodniej w ramach programu dedykowanego temu obszarowi.
Bardzo istotna jest kwestia, jak te środki, które Polska w nowej perspektywie finansowej uzyska zostaną podzielone i teraz właśnie trwa debata na ten temat. My marszałkowie Polski Wschodniej chcemy, żeby program Polska Wschodnia został utrzymany i w dużej mierze tak będzie, ale też zabiegamy o to, żeby ten algorytm dla naszych regionów związany z podziałem środków był jak najbardziej korzystny, bo dystans, jaki mają nasze regiony w stosunku do województw centralnych, czy zachodnich jeszcze jest do nadrobienia. Myślę, że przy wsparciu naszych parlamentarzystów i gremiów rządowych, ten podział będzie dla nas korzystny i zapewni nam dalszy rozwój – mówił marszałek świętokrzyski.
Województwo podlaskie na spotkaniu w Rzeszowie reprezentował wicemarszałek Marek Olbryś, z województwa śląskiego przyjechał wicemarszałek Wojciech Kałuża, region lubelski reprezentował z kolei wicemarszałek Michał Mulawa, a łódzki - wicemarszałek Piotr Adamczyk.
Fundusze, które są wdrażane z poziomu regionalnego, jak i źródeł krajowych staną się dla regionów kolejnym bodźcem prorozwojowym. Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2021-2027 będzie miał wartość co najmniej 1 miliard 661 mln euro. Do podziału pomiędzy województwa jest jeszcze 7 mld 100 mln euro z rezerwy regionalnej. Poza środkami regionalnymi Podkarpacie i inne regiony będą mogły skorzystać ze środków z programu dla Polski Wschodniej. W nowej perspektywie program będzie miał budżet w wysokości 2,5 mld euro. Z programu skorzystają: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Nowością jest to, że program obejmie także subregion mazowiecki regionalny (bez Warszawy i otaczających ją dziewięciu powiatów).
Gospodarze regionów goszczący na Podkarpaciu odwiedzili także Podkarpackie Centrum Innowacji. Jacek Kubrak prezes PCI przedstawił prezentację na temat działalności spółki. Marszałków interesowała idea powstania centrum, projekty, które realizuje oraz granty rozdzielane przez tę instytucję.
Dziś dużo czasu poświęciliśmy rozmowie o innowacyjnych projektach w naszych regionach. Chciałem Pokazać konkretną dobra praktykę w tym zakresie czyli Podkarpackie Centrum Innowacji, czyli innowacyjny projekt poświęcony innowacyjności – podkreśla marszałek Ortyl.
Podkarpackie Centrum Innowacji powstało dzięki projektowi, który był efektem współpracy samorządu województwa, Komisji Europejskiej oraz Ministerstwa Rozwoju, w ramach programu Catching-up Regions. Przy udziale ekspertów Banku Światowego, Politechniki Rzeszowskiej, Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz rzeszowskiej Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania wypracowano koncepcję Biura Transferu Technologii. Działalność PCI skupia się na łączeniu nauki i biznesu, priorytetem jest wspieranie podkarpackich projektów badawczo-rozwojowych, a także rozwijanie potencjału przedsiębiorczości wśród studentów. Usługi PCI do końca 2022 roku są finansowane dzięki środkom Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 2014-2020. Kwota jaką dofinansowano projekt to 100 mln złotych.
Tekst: Daniel Kozik, Aleksandra Gorzelak –Nieduży
Foto Anna Magda
Video Mateusz Romankiewicz
Biuro Prasowe UMW
