Specjalna Strefa Ekonomiczna Europark Mielec była jedynym ratunkiem dla pogrążonego w kryzysie ekonomicznym miasta. Po 26 latach jej funkcjonowania nikt nie ma wątpliwości, że utworzenie stref było korzystnym przedsięwzięciem. Agencja Rozwoju Przemysłu nadrabia pandemiczne zaległości i dziś w Baranowie Sandomierskim zorganizowała konferencję z okazji przypadającego w ubiegłym roku jubileuszu 25-lecia SSE Mielec oraz 30-lecia ARP. 

Okres transformacji ekonomicznej szczególnie boleśnie odczuli mieszkańcy Mielca. Miasto było oparte na funkcjonowaniu Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego. Zmiany polityczne i ekonomiczne jakie nastąpiły w kraju po 1989 roku spowodowały, że przedsiębiorstwa takie jak WSK Mielec zaczęły upadać. W swoim szczytowym okresie WSK zatrudniała prawie 20 tysięcy osób, a produkowane przede wszystkim samoloty trafiały głównie na rynek wschodni. Z oczywistych względów firma zaczęła przeżywać trudności. Nie było też pomysłu na zagospodarowanie mającego wciąż wielki potencjał kapitału ludzkiego. Zaczęły się zwolnienia grupowe i strajki. Sytuacja Mielca z roku na rok stawała się dramatyczna. Jeszcze w końcu 1990 roku stopa bezrobocia dla Mielca i okolic wynosiła 6,7 procenta, ale na koniec 1993 roku wzrosła już do niemal 22 procent, co klasyfikowało region mielecki jako obszar strukturalnego bezrobocia.

Pomysłem na rozwiązanie ekonomicznych problemów miała być strefa ekonomiczna czyli obszar ze specjalnymi ulgami dla przedsiębiorców. Było to zupełnie nowe rozwiązanie w polskiej rzeczywistości gospodarczej. Na takie zupełnie nowatorskie i pionierskie rozwiązanie zgodę musiał wyrazić rząd. W pracach nad opracowaniem koncepcji strefy pracowali eksperci z Mielca. Nie brakowało przeciwników tego typu rozwiązania. W 1995 roku rząd oficjalnie powołał Specjalną Strefę Ekonomiczną EuroPark Mielec. Jej głównym założeniem było zwolnienie z podatku przedsiębiorców na 10 lat. Efekty były bardzo korzystne. Od samego początku strefa cieszyła się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony firm polskich, jak i inwestorów zagranicznych. Miasto z rok na rok zaczęło nadrabiać zaległości. Idea specjalnych stref również sprawdziła się, bo zastosowano ją również w innych regionach kraju przeżywających ekonomiczne problemy. 

EURO-PARK MIELEC trwale odmienił oblicze regionu. Nie byłoby to możliwe bez efektywnej współpracy kilku środowisk – w tym instytucji państwowych, władz samorządowych oraz przedsiębiorców. W strefie udało się nie tylko ograniczyć bezrobocie, ale przede wszystkim stworzyć perspektywy rozwoju na kolejne lata. Dziś celem jest kontynuacja tej misji i dalsze tworzenie pozytywnych perspektyw – dla przemysłu, dla pracowników, ale także dla inwestorów – mówi Cezariusz Lesisz, prezes Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.

Z okazji jubileuszu list gratulacyjny na ręce prezesa ARP skierował premier Mateusz Morawiecki. Podobne listy przekazali także europoseł Tomasz Poręba, wiceminister infrastruktury Rafał Weber i wojewoda Ewa Leniart. List od wojewody odczytał poseł Fryderyk Kapinos, który również osobiście złożył gratulacje jubilatom.

Dla mnie ten dzień ma znaczenie osobiste, bo pracowałem jeszcze niedawno w mieleckim oddziale ARP, ale pamiętam dobrze okres kiedy co trzeci mieszkaniec miał problem z brakiem pracy. Liczby dziś przedstawione pokazują, że Strefa była dobrym przedsięwzięciem – dodał poseł Fryderyk Kapinos.

Za słowa gratulacji dziękowali prezes ARP Cezariusz Lesisz i dyrektor mieleckiego oddziału ARP Waldemar Barnaś, który przedstawił krótki rys historyczny powstania SSE Mielec oraz kilka danych statystycznych obrazujących jej rozwój.  

Dziś możemy podsumować, że nakłady inwestycyjne poniesione w SSE Mielec to prawie 12 mld zł. Strefa dała 36 tysięcy miejsc pracy. Wiodące branże to lotnictwo i obróbka metali po 14 procent, tworzywa sztuczne i motoryzacja. Kapitał polski stanowi 67 procent. 62 procent inwestorów to małe i średnie przedsiębiorstwa – przekazał Waldemar Barnaś.

Podczas spotkania marszałek Władysław Ortyl wraz z występującą w imieniu przewodniczącego Sejmiku Województwa, radną województwa Kamilą Piech wręczyli odznakę honorową Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego rodzinie śp. Stanisława Padykuły. Sejmik podjął decyzję jeszcze w ubiegłym roku, ale pandemia uniemożliwiła wręczenie wyróżnienia wcześniej. Jubileusz Strefy Ekonomicznej, w powstaniu której śp. Stanisław Padykuła miał olbrzymie zasługi, była najlepszą ku temu okazją.

Przypominam sobie ten okres. To były bardzo trudne chwile w historii Mielca. Jako przewodniczący komisji zakładowej NSZZ Solidarność w WSK Mielec pamiętam ludzkie dramaty związane z rosnącym bezrobociem. Nasz związek nie tylko protestował, ale wskazywał realne rozwiązania. W ten sposób zrodziła się Strefa Ekonomiczna, ale także Mielecka Agencja Rozwoju Regionalnego czy Inkubator Przedsiębiorczości. W tamtych trudnych okolicznościach, powstanie Specjalnej Strefy Ekonomicznej było jedynym ratunkiem dla Mielca. Mam osobisty stosunek do tych prac, bo również w nich brałem udział. W rządzie nie wszyscy byli do tego projektu przekonani. Na szczęście byli w mniejszości, mieliśmy także swoich ambasadorów jak chociażby śp. Stanisława Padykułę. Później strefy ekonomiczne były lekiem na problemy ekonomiczne w wielu częściach kraju, jednak trzeba pamiętać, że to właśnie mielecka strefa była pionierskim przedsięwzięciem. Dziś po ponad 25 latach trzeba przekazać wyrazy wdzięczności dla wszystkich, którzy przyczynili się do powstania Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Mielcu. Trudno wyobrazić sobie, jak wyglądałby dziś gospodarczy Mielec gdyby nie strefa – powiedział marszałek Władysław Ortyl.

Odznakę w imieniu rodziny śp. Stanisława Padykuły odebrała jego córka Dominika Bielec, która przybyła z dwójką rodzeństwa.

Czas wiele weryfikuje. Nasz tata jest już po tej lepszej stronie, a z oddali widać lepiej. Jego praca, uczciwość, zaangażowanie nie poszła na marne. Dla nas jest to potwierdzenie, że to co robił, choć czasami odbywało się to kosztem nas, rodziny, miało sens i pięknie zaowocowało – powiedziała zaraz po odebraniu odznaki Dominika Bielec.

Częścią uroczystości była także konferencja „SSE EURO-PARK MIELEC – od tradycji po przemysł 4.0”. Przedstawiciele instytucji państwowych, władz samorządowych oraz przedsiębiorców rozmawiali o doświadczeniach z minionego ćwierćwiecza i o przyszłości strefy. Jednym z panelistów był marszałek Władysław Ortyl.

Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. zarządza pierwszą w Polsce Specjalną Strefą Ekonomiczną EURO-PARK MIELEC, utworzoną w 1995 roku. Przepisy regulujące funkcjonowanie stref stanowiły, że strefa jest ściśle wydzielonym geodezyjnie obszarem naszego kraju. W odniesieniu do tego reżimu prawnego powierzchnia SSE EURO-PARK MIELEC wynosi 1723,9743 ha i jest zlokalizowana w 33 podstrefach w województwach: podkarpackim, lubelskim, małopolskim (Gorlice), śląskim (Częstochowa) i zachodniopomorskim (Szczecin).

W nowym prawodawstwie tj. Ustawa o wspieraniu nowych inwestycji każdemu z Zarządzających przydzielony został obszar (powiaty), na których realizują oni zadania określone w ustawie. We właściwości zarządzającego SSE EURO-PARK MIELEC jest obszar obejmujący 19 powiatów w woj. podkarpackim: bieszczadzki, brzozowski, dębicki, jarosławski, jasielski, kolbuszowski, krośnieński, leski, leżajski, lubaczowski, łańcucki, mielecki, przeworski, ropczycko-sędziszowski, rzeszowski, sanocki, strzyżowski oraz dwa miasta na prawach powiatu: Krosno i Rzeszów oraz 4 powiaty w woj. lubelskim: lubartowski, lubelski, świdnicki i jedno miasto na prawach powiatu Lublin.

Zachętą inwestycyjną w ramach programu „Polska Strefa Inwestycji” jest pomoc publiczna w formie zwolnienia z podatku dochodowego na najwyższym poziomie dopuszczalnym w UE - uzależniona w głównej mierze od przedmiotu planowanej inwestycji oraz od spełnienia kryteriów ilościowych (poniesienie kosztów kwalifikowanych  w określonej wysokości kojarzonej z stopą bezrobocia i wielkością przedsiębiorcy)  i jakościowych (szczegółowo opisanych w rozporządzenie w sprawie pomocy publicznej).

Wielkość tej pomocy zależy od statusu przedsiębiorcy i nakładów inwestycyjnych jakie zamierza ponieść. Dla średniego będzie to 60% kosztów kwalifikowanych projektu a dla małego/mikro 70% kosztów kwalifikowanych np. mały przedsiębiorca inwestujący 10 mln zł może uzyskać pomoc na poziomie 7 mln zł.

Dane statystyczne dotyczące działalności Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO-PARK MIELEC

Nakłady inwestycyjne: 11,6 mld zł

Miejsca pracy: 35,9 tys.

*wg stanu na 31.03.2021 r.

W ramach programu Polska Strefa Inwestycji zarządzający Specjalną Strefą Ekonomiczną EURO-PARK MIELEC wydał dotychczas 87 decyzji o wsparciu, uprawniających przedsiębiorców do skorzystania ze zwolnienia z podatku dochodowego.

Deklarowane nakłady inwestycyjne: 3,0 mld zł

Deklarowane do utworzenia nowe miejsca pracy: 1,2 tys.

*wg stanu na 08.06.2021 r.

Tekst: T. Leyko
Zdjęcia: A. Magda
Biuro Prasowe UMWP