W rozpoczynającej się perspektywie unijnej wiejskie miejscowości zyskają dodatkowe pieniądze na inwestycje i projekty realizowane za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania. Wszystko za sprawą instrumentu, jakim jest Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS), który teraz będzie dodatkowo zasilany pieniędzmi z Europejskiego Funduszu Społecznego.
LGD-y = przepis na sukces
Do tej pory RLKS zasilany był środkami z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Na Podkarpaciu pieniądze te były rozdysponowywane poprzez kolejne edycje Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). RLKS może mieć jednak inne źródła finansowania. I województwo postanowiło to wykorzystać.
W przypadku Podkarpacia będą to - pozostające w gestii samorządu województwa - środki pochodzące z Europejskiego Funduszu Społecznego. Podjęliśmy taką decyzję, gdyż widzimy konieczność dodatkowego wsparcia obszarów wiejskich. A skoro jest potencjał w Lokalnych Grupach Działania i są sukcesy - to warto je wzmocnić – tłumaczy marszałek województwa Władysław Ortyl.
Zwiększone fundusze trafią na podkarpacką wieś właśnie poprzez Lokalne Grupy Działania. W regionie jest ich w sumie 26. To podmioty, które skupiają przedstawicieli sektora społecznego, gospodarczego oraz publicznego. I to właśnie LGD-y – tak jak w poprzednich latach - będą mogły sięgać po większe unijne fundusze na rozwój wsi.
To, co od kilkunastu lat robią w województwie podkarpackim LGD-y zasługuje na wielkie uznanie. Mają one duży wpływ w rozwój przedsiębiorczości, infrastruktury turystycznej i kulturalnej na wsi, a także na ochronę zabytków oraz integrację lokalnej społeczności – zapewnia wicemarszałek województwa podkarpackiego Piotr Pilch.
W kończącej się perspektywie (2014-2020) podkarpackie lokalne grupy działania dysponowały kwotą przekraczającą 188 mln zł. W zdecydowanej większości środki te zostały rozdysponowane z sukcesem.
Mamy świadomość, że wdrożenie RLKS-u w nowej formule będzie nieco skomplikowane, ale to rozwiązanie przyniesie mieszkańcom obszarów wiejskich dodatkowe możliwości i korzyści. LGD-y mają wielkie doświadczenie i na pewno poradzą sobie z nowymi wyzwaniami – podsumowuje marszałek Ortyl.
RLKS to wymierne korzyści
RLKS realizowany w ramach PROW w latach 2014-2020 przyniósł konkretne efekty. Dzięki inicjatywom i projektom podjętym przez LGD-y utworzono ponad 1300 miejsc pracy, udało się również utrzymać 45 już istniejących. Powstało ponad 470 obiektów architektury turystycznej i rekreacyjnej a ponad 100 zmodernizowano. Konserwacji lub pracom restauratorskim poddano ponad 100 obiektów zabytkowych. Wsparcie w różnych formach trafiło do ponad 2 tys. podmiotów działających w sferze kultury. Ważne są również inwestycje w infrastrukturę umożliwiającą rozwój obszarów wiejskich w ramach, których wybudowano lub przebudowano ponad 20 km dróg oraz ponad 70 km ścieżek rowerowych. Zorganizowano także ponad 200 szkoleń, w których uczestniczyło ponad 3300 osób.
Lista efektów jest o wiele, wiele dłuższa. To tylko wybrane przykłady – zapewnia Magdalena Sobina – dyrektor Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich UMWP.
Ile będzie pieniędzy?
Przygotowywany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej zakłada, że do 16 województw w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ma trafić 682 mln euro. Na podkarpaciu oprócz tej kwoty dojdą jeszcze środki z Europejskiego Funduszu Społecznego.
Jak duża będzie to ostatecznie pula na razie nie wiadomo, ale na pewno będzie większa. A więcej pieniędzy to większe możliwości nie tylko w zakresie liczby, ale również rodzaju realizowanych projektów. Taki montaż sprawi, że będą mogły być realizowane także inne niż do tej pory przedsięwzięcia, które wzajemnie będą się uzupełniały – mówi marszałek Władysław Ortyl.
Inspirujemy, zachęcamy, przygotowujemy
RLKS nie jest jedynym instrumentem wspierającym podkarpacką wieś. Województwo podkarpackie -jako jedno z nielicznych - wdraża finansowany ze swojego własnego budżetu Podkarpacki Program Odnowy Wsi (PPOW). Obejmuje on dwa rodzaje działań – projekty realizowane w oparciu o opracowywane przez mieszkańców Sołeckie Strategie Rozwoju Wsi oraz inicjatywę o charakterze edukacyjnym - „Uniwersytet Samorządności”.
W latach 2017-2020 w ramach PPOW dofinansowano 304 wnioski na łączną kwotę przekraczającą 3 mln zł. Pomimo faktu, że dofinansowanie nie jest wysokie, gdyż nie przekracza 10 tys. zł, program cieszy się ogromną popularnością wśród mieszkańców podkarpackich sołectw, którzy chętnie realizują projekty związane z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej, tworzeniem miejsc służących wypoczynkowi, upamiętnianiem postaci i wydarzeń historycznych, kultywowaniem lokalnych zwyczajów i tradycji.
Z kolei w ramach pierwszej edycji inicjatywy „Uniwersytet Samorządności” udało się utworzyć placówki realizujące szkolenia w 16 powiatach. W pierwszym roku możliwe było dofinansowanie kosztów inwestycyjnych mających umożliwić prowadzenie szkoleń w roku kolejnym. W ramach bloków: samorządowo-obywatelskiego, ekologicznego, etnograficznego, historycznego, promocyjno-gospodarczego a także zajęć praktycznych przeprowadzono łącznie 68 zajęć edukacyjnych w formie szkoleń, warsztatów, seminariów i wykładów.
Obecnie realizowana jest kolejna edycja PPOW obejmująca lata 2021-2025. Ważnym akcentem jest organizowany w ramach PPOW konkurs „Piękna Wieś Podkarpacka” promujący najpiękniejsze i najbardziej zadbane sołectwa województwa podkarpackiego.
Monika Konopka
Biuro Prasowe UMWP
