W Markowej k. Łańcuta odbyły się obchody z okazji Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Była to również okazja do uczczenia 75. rocznicy śmierci rodziny Ulmów.
Obchody rozpoczęły się modlitwą i złożeniem kwiatów na grobie rodziny Ulmów. Następnie w kościele parafialnym pw. św. Doroty w Markowej została odprawiona msza święta, której przewodniczył arcybiskup Wacław Depo metropolita częstochowski, obecny był również metropolita przemyski abp Adam Szal oraz arcybiskup senior Józef Michalik.
Po mszy uczestnicy uroczystości przeszli przed budynek Muzeum Polaków Ratujących Żydów, gdzie przy pomniku rodziny Ulmów złożono kwiaty i oddano hołd wszystkim Polakom, którzy w czasach wojennej zagłady nieśli pomoc Żydom. Po odśpiewaniu hymnu i odczytaniu apelu pamięci, kwiaty złożyła delegacja Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród narodów Świata na czele z Ewą Chitry – przewodniczącą krakowskiego koła towarzystwa. Następnie kwiaty złożyli przedstawiciele władz państwowych i samorządowych na czele z Adamem Kwiatkowskim – sekretarzem stanu w Kancelarii Prezydenta RP.
W uroczystościach samorząd województwa reprezentował marszałek Władysław Ortyl, członek zarządu Stanisław Kruczek, obecni byli także parlamentarzyści, wojewoda podkarpacki Ewa Leniart, Piotr Szpanowski – dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego MKiDN, a także lokalni samorządowcy, przedstawiciele służb mundurowych, poczty sztandarowe, harcerze oraz mieszkańcy Markowej. Uroczystość uświetniła obecność kompanii honorowej 21. Brygady Strzelców Podhalańskich.
Po złożeniu kwiatów na placu przed gmachem muzeum rozpoczęła się kolejna część obchodów. Przedstawiciel Kancelarii prezydenta RP odczytał list od Andrzeja Dudy.
- Jest to powinność nas, potomnych, by dawać świadectwo o Zagładzie Żydów i o bezprzykładnej odwadze tych, którzy starali się jej przeciwdziałać – napisał w liście do uczestników obchodów w Markowej prezydent Andrzej Duda.
Ważnym momentem uroczystości było wręczenie odznaczeń państwowych nadanych przez prezydenta RP. Medale Stulecia Odzyskanej Niepodległości przyznawane za zasługi dla Niepodległej wręczył Adam Kwiatkowski. Otrzymało je 14 osób, wśród których znalazł się marszałek województwa Władysław Ortyl.
- Dziś nie zastanawiamy się czy warto było budować to muzeum, ale potwierdzamy, że było koniecznością, dlatego, że w międzyczasie oprócz prawdy pojawiła się narracja, a ta narracja była tej prawdzie często przeciwstawiana – powiedział w Markowej marszałek Ortyl.
Ostatnim elementem obchodów było odsłonięcie kolejnych tablic na ścianie muzeum z nazwiskami Polaków ratujących Żydów. W sumie odsłonięto 12 tabliczek. Biało-czerwone kokardy z tabliczek zdjęli symbolicznie odsłaniając nazwiska potomkowie tych, którzy ratowali podczas wojny Żydów.
24 marca został ustanowiony Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką z inicjatywy Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Wybrana na dzień obchodów data - 24 marca, jest symboliczna. Tego dnia w 1944 roku dokonano egzekucji na rodzinie Ulmów z Markowej. Niemiecka żandarmeria zamordowała wówczas Józefa Ulmę, jego ciężarną żonę Wiktorię i sześcioro ich dzieci oraz ośmioro ukrywanych przez nich Żydów: Gołdę Grünfeld, Leę Didner z córeczką oraz Saula Goldmana i jego czterech synów.
Monika Konopka
Daniel Kozik
biuro prasowe
